50 kuruş için 1.600 dava açtı, avukata ağır ceza!

Avukat, yakınlarına 50 kuruş‑4 TL arasında BSMV kesintisi yaptırıp iade için 1.600 dava açtı; Anayasa Mahkemesi başvuruları kötüye kullanım olarak nitelendirerek avukata disiplin para cezası verdi.

Olayın Arka Planı

2020 yılında Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye Bankalar Birliğine gönderdiği bir yazı ile bankaların fiziki teslimat olmaksızın hesap üzerinden yapılan altın satışları için Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) tahsil etmeye başlamasını sağladı. Bu uygulama, altın alım‑satım işlemlerinin vergilendirilmesinde bir boşluk yaratmıştı. 2023 yılında Danıştay, BSMV’nin iptaline karar verdi ve GİB, bankalara vergi alınmaması talimatı gönderdi. Ancak bazı bankalar, sistemdeki teknik eksiklikler nedeniyle bir süre daha BSMV kesintisi yapmaya devam etti.

Bu durumu fark eden bir avukat, yakınlarına düşük miktarlı (50 kuruş‑4 TL arası) altın alımları yaptırdı. Alınan BSMV tutarı çok küçük olmasına rağmen, iade talep etmek amacıyla yaklaşık 1.600 ayrı dava dosyası oluşturdu.

Mahkemelerin Yaptığı Değerlendirme

Mahkemeler, bu davalardan 1.200’ünde iade talebini kabul ederken, 379 dosyada ret kararı verdi. Avukat, bu 379 ret kararını toplu hâle getirerek 29 ayrı bireysel başvuru dosyası oluşturdu ve Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) hak ihlali iddiası ile başvurdu.

AYM, 379 başvurudan 13’ünü “başvuru süresinin aşılması” gerekçesiyle, kalan 366’sını ise “başvuru hakkının kötüye kullanılması” sebebiyle reddetti. Ayrıca, her bir başvuru sahibine 2.000 TL disiplin para cezası kesildi.

Disiplin Para Cezaları ve Yasal Değerlendirme

AYM’nin kararında, bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı davranışların “kötüye kullanım” olarak nitelendirilebileceği vurgulandı. “Mahkemelerin suni uyuşmazlıklar oluşturularak kişisel zenginleşme aracı olarak kullanılmasına cevaz verilmemelidir” ifadeleriyle, hukukun temel prensiplerine atıf yapıldı.

Kararda, avukatın “suni olarak dava sayısını artırarak vekalet ücreti elde etme” amacıyla yakın akrabalarına düşük miktarlı işlemler yaptırdığı ve bu yolla sistematik bir hak kötüye kullanımına başvurduğu açıkça belirtildi.

Sisteme ve Topluma Etkileri

Bu olay, Türkiye’de vergi uygulamaları ve bireysel başvuru hakkının sınırları konusunda yeni bir tartışma başlattı. Uzmanlar, vergi mevzuatındaki boşlukların avukatlar ve diğer meslek grupları tarafından suiistimal edilmesinin önlenmesi için daha sıkı denetim ve mevzuat revizyonu gerektiğini belirtiyor.

Aynı zamanda, mahkemelerin iş yükünün artması ve yargı süreçlerinin uzaması, adalet sisteminin etkinliğini riske atıyor. Bu tür “suni dava”ların önüne geçilmesi, hem vergi gelirlerinin korunması hem de yargı sisteminin verimliliği açısından kritik.

Gelecek İçin Çıkarımlar

Mahkemenin bu kararı, bireysel başvuru hakkının sınırlarını netleştirerek, benzer suiistimallerin önüne geçmeyi amaçlıyor. Ancak uzmanlar, sadece cezai yaptırımların yeterli olmayacağını, aynı zamanda vergi uygulamalarının şeffaflaştırılması ve bankacılık sisteminde teknik eksikliklerin giderilmesinin de zorunlu olduğunu vurguluyor.

Bu süreç, hem vergi mükelleflerinin haklarını korumak hem de hukuki süreçlerin suiistimal edilmesini engellemek adına bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.