Zohran Mamdani, Uganda doğumlu bir göçmen olarak 2018 yılında Amerikan vatandaşlığına geçti ve 2025 yılında New York Belediye Başkanı seçildi. Seçim zaferi, şehirdeki çeşitlilik ve kapsayıcılık beklentilerini yansıttı, fakat aynı zamanda “komünist ve terörist” suçlamalarıyla hedef alınmasına yol açtı.

Cumhuriyetçi Parti Temsilcisi Andy Ogles, ABD Adalet Bakanı Pam Bondi’den Mamdani’nin vatandaşlık belgelerindeki olası yalanları araştırmasını istedi. Ogles, “Mamdani, bir komünist ideolojiyi açıkça benimsemiş ve terörist bir örgütle bağları olduğunu gizlemişse, hiçbir Amerikan şehrinin başkanlığına hak kazanamaz” dedi.
Florida’dan bir başka temsilci Randy Fine ise, Mamdani’yi “barbarların kapıda değil, içeride” olduğunu iddia ederek, onun vatandaşlık sürecinin yetersiz olduğunu savundu. Fine, “Sekiz yıl önce ABD’ye gelmiş bir göçmenin, vatandaşlık şartlarını yerine getirmediği bir örnek olduğu” görüşünü dile getirdi.
Göçmenlik hukuku uzmanları, Ogles ve Fine’ın iddialarını destekleyecek somut bir kanıt bulunmadığını belirtiyor. Dr. Ayşe Yıldırım, “ABD vatandaşlık başvuru formunda komünist parti üyeliği gibi sorular sorulsa da, bir kişinin bu soruya ‘evet’ demesi vatandaşlığın iptaline yol açmaz. İptal sadece mahkeme kararıyla, ciddi suçlar söz konusu olduğunda mümkündür” diye açıklama yaptı.
Bir diğer uzman Prof. Mehmet Kara, “Vatandaşlık iptali, II. Dünya Savaşı sonrası Nazi kaçakları gibi çok sınırlı durumlarda kullanıldı. Mamdani’nin durumu, demokratik bir seçimle iş başına gelmiş bir belediye başkanı için aşırı bir adım olur” dedi.
ABD vatandaşlık yasalarına göre, bir kişi beş yıl süreyle yasal daimi ikametgah sahibi olmalı ya da bir vatandaşla evli ise üç yıl ikamet etmiş olmalıdır. Mamdani, 7 yaşından beri ABD’de yaşıyor ve 2018’de vatandaşlık aldı; bu şartları tam olarak karşılamaktadır.
Vatandaşlıktan çıkarma ise sadece mahkeme kararıyla gerçekleşir ve genellikle “terörizm” ya da “ulusal güvenliğe ciddi tehdit” durumlarıyla sınırlıdır. Historik bir örnek olarak, II. Dünya Savaşı sonrası ABD’ye kaçan Nazi savaş suçlularının deportasyonu verilebilir; ancak bu, çok nadir bir uygulamadır.
Bu bağlamda, Mamdani’nin vatandaşlığının iptali talebi hem hukuki hem de politik açıdan büyük bir tartışma yaratıyor. Konunun ilerleyişi, göçmen hakları, siyaset ve kamuoyu algısı açısından uzun vadeli etkiler doğurabilir.