Çarpana Projesi Tamamlandı: Geleneksel Dokuma Sanatı Modern Tasarımlarla Buluştu

Antalya Olgunlaşma Enstitüsü, BAKA’nın 2025 Teknik Destek Programı kapsamında yürütülen Çarpana Projesi’ni tamamlayarak geleneksel dokuma sanatını modern tasarımlarla buluşturdu.

Projenin Kapsamı ve Hedefleri

Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) tarafından yürütülen 2025 Yılı Teknik Destek Programı çerçevesinde, Antalya Olgunlaşma Enstitüsü’nün “Çarpana Tasarımları ile Kültürel Hafıza Yeni Ürünlerle Buluşuyor Projesi” adlı çalışması tamamlandı. Projenin temel hedefi, çarpana dokuma tekniğini günümüz tasarım trendleriyle entegrasyon sağlayarak hem kültürel mirası korumak hem de yeni ekonomik değerler yaratmaktı.

Çarpana Dokuma Nedir?

Çarpana, deri, karton veya ince ahşap gibi malzemelerden dörtgen biçiminde kesilmiş ve köşeleri delinmiş araçlarla yapılan bir dokuma tekniğidir. Enleri dar, boyları uzun şerit formundaki bu çözgü yüzlü dokumalar tarih boyunca kuşak, kemer ve benzeri ürünlerin yapımında kullanılmıştır. Geleneksel dokuma yöntemleri arasında özel bir yere sahip olan çarpana, kültürel hafızanın somut bir temsilcisi olarak öne çıkar.

Eğitim Süreci ve Katılımcı Görüşleri

Proje kapsamında Enstitü’de görevli 15 deneyimli eğitmen ve usta öğretici, çarpana dokuma tekniklerinin modernizasyonu ve tasarım geliştirme üzerine kapsamlı eğitimler verdi. Eğitimler, Kaleiçi yerleşkesinde 5 gün süren uygulamalı oturumlarla gerçekleştirildi. Katılımcılar, geleneksel motifleri modern çizgilerle birleştirerek yeni ürün prototipleri geliştirdi.

“Çarpana Dokuma, geleneksel el sanatlarımızdan bir tanesi. Günümüze kadar değişmeden ve bozulmadan gelen tek dokuma sanatımız diyebiliriz,” dedi eğitmen Duygu İla. “Bu sanatı toplum hafızasından kaybolmadan devam ettirmek, genç kuşaklara aktarılması için eğitim kurumlarında disiplin haline getirmek en büyük amacımız.”

Kursiyer Ayşegül Eyyupoğlu ise, “Geleneksel sanatlar; hem duygusal mirası koruma hem de toplumsal kimlik oluşturma açısından önemlidir. Eğitim süresince yeni fikir ve deneyimler kazandık. Sanatın duygusal ifade, zihinsel rahatlama, özgüven gibi olumlu etkileri büyük” dedi.

Gelecek Planları ve Coğrafi İşaret Çalışması

Projenin en kritik çıktılarından biri, çarpana dokuma ürünleri için coğrafi işaret (GI) başvurusunun başlatılmasıdır. Bu adım, bölgenin kültürel mirasını resmi olarak tescilleyerek koruma altına almayı ve sürdürülebilir bir ekonomik model oluşturmaya katkı sağlamayı amaçlıyor.

BAKA Genel Sekreteri Volkan Güler, imza töreninde, “Bu proje sadece eğitim faaliyeti değil; bölgenin kültürel mirasını koruyup ekonomik faydaya dönüştüren stratejik bir adımdır.” diyerek, projenin ulusal ve uluslararası pazarlarda yeni fırsatlar yaratacağını vurguladı.

Ekonomik ve Kültürel Etkiler

Projenin tamamlanmasıyla birlikte, Antalya Olgunlaşma Enstitüsü’nün tasarladığı çarpana ürünleri yerel ve ulusal pazarların yanı sıra ihracat potansiyeli taşıyan bir segmentte konumlanacak. Geleneksel dokuma tekniklerinin modern tasarımlarla yeniden yorumlanması, hem kültürel değerlerin korunması hem de bölgeye katma değer sağlanması açısından kritik bir rol oynayacak. Uzmanlar, çarpana ürünlerinin turistik hediyelik eşya, moda aksesuarları ve iç mimari öğelerinde kullanılmasının bölge ekonomisini canlandıracağını öngörüyor.

Proje sonunda düzenlenen törene BAKA Antalya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü Jale Akhundova Demir, Muratpaşa İlçe Milli Eğitim Müdürü Mustafa Coşkunsu, Enstitü Müdürü Emine Erkal ve BAKA uzmanı İffet Gözde Bozdoğan katıldı; başarılı kursiyerlere sertifikalar takdim edildi.

“Gelenekten Geleceğe Uzanan Bir Köprü”

Projenin temel sloganı “Gelenekten geleceğe uzanan bir köprü” olarak belirlendi ve bu vizyon, hem kültürel mirasın korunması hem de yeni iş fırsatlarının yaratılması anlamında yol haritası niteliği taşıyor.