İran Ekonomisi BM Yaptırımlarıyla Sarsılıyor

İran’a yönelik Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının yeniden devreye girmesine sayılı günler kala ülkede döviz ve altın kurları tarihi zirvelere ulaştı. Serbest döviz piyasasını izleyen ‘pashizi.com’ verilerine göre, serbest piyasada doların satış kuru 108 bin 500 tümen ile rekor seviyeye çıktı. Avro ise 127 bin 500 tümen, altının gramı ise ilk kez 10 milyon 14 bin tümen ile yeni bir rekor kırdı.

İran’da 1 ABD doları, ocak ayının başında 70 bin tümen civarında işlem görüyordu. Sene başından bu yana İran’ın yerel para birimi, dolar karşısında yüzde 44 değer kaybetti. İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015’teki nükleer anlaşmada yer verilen ve ‘snapback’ olarak adlandırılan İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip mekanizmayı 28 Ağustos’ta işletme kararı almıştı.

Bu kararın ardından yaklaşık bir aylık süreçte döviz ve altın kurlarında ciddi yükselişler görüldü. İran’da ağustos boyunca dolar kuru 93 bin tümen seviyelerinde seyrediyordu. ‘Snapback’ süreci, yeni karara yol açacak son dakika bir anlaşma olmaz ya da son tarih uzatılmazsa 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve İran’a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecek.

Bu gelişmelerin ardından İran ekonomisi, büyük bir belirsizlik içerisine girdi. Yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesi, ülkenin ekonomisini daha da zorlayacak gibi görünüyor. İran’ın en büyük gelir kaynaklarından biri olan petrol ihracatı, yaptırımların etkisiyle büyük darbe alacak. Bu durum, İran’ın ekonomik büyümesini olumsuz etkileyecek ve vatandaşların yaşam standartlarını düşürecektir.

İran’da benzer bir durum, 2018 yılında ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesiyle yaşanmıştı. Bunun sonucunda, İran ekonomisi büyük bir darbe almış ve döviz kurları hızla yükselmişti. Eğer 28 Eylül’de yaptırımlar yeniden yürürlüğe girerse, İran ekonomisi daha da kötüleşebilir.

Son olarak, uluslararası toplumun İran’a yönelik ekonomik yaptırımlarının etkileri ve ülkenin bundan sonraki ekonomik adımları merak konusu oldu. İran’ın ekonomik geleceği, büyük ölçüde bu yaptırımların nasıl uygulanacağına ve ülkenin buna nasıl karşılık vereceğine bağlı olacak.