20 şehit verdiğimiz uçak kazasıyla ilgili ilk tespit! İşte havada yaşananlar

Türk Hava Kuvvetlerine (THK) ait C130 tipi askeri kargo uçağının Gürcistan sınırında düşmesi sonucu 20 askerimiz şehit oldu. Kazanın ilk teknik bulgularına göre; uçakta peş peşe yaşanan motor arızalarının zincirleme etkisiyle kontrol kaybı yaşandığı ve uçağın üç büyük parça hâlinde yere çakıldığı ifade edildi.

Kazanın İlk Teknik Değerlendirmesi

Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı C130 tipi askeri nakliye uçağı, Merzifon’daki 5’inci Jet Üssü’ne gitmek üzere Azerbaycan’ın Gence kentinden kalkış yaptı. Kalkış ve tırmanış aşamalarında herhangi bir teknik sorun raporlanmadı; en kritik an olan kalkışta dahi dört motorun da sorunsuz çalıştığı kaydedildi.

Kısa bir süre sonra uçak, 22.000 ft (yaklaşık 7.000 metre) irtifaya ulaştı ve Türkiye rotasına oturarak düz bir uçuşa geçti. Bu noktadan itibaren kontrol tamamen kaybedildi ve uçak, Karabağ’ın kurtuluş yıl dönümü etkinlikleri için taşıdığı İHA‑SİHA sistemleri ve çeşitli askeri malzemelerle birlikte trajik bir hâle büründü.

Motor Arızalarının Zincirleme Etkisi

Uğur Cebeci’nin aktardığı teknik rapora göre, kazanın ilk adımı dördüncü motorun feather konumuna geçmesiyle başladı. Bu durum, uçağın enerji dengesini bozdu ve ani bir yükselişe neden oldu.

İkinci motor ise yağ tazyik (basınç) arızası yaşadı. Motorun aşırı yük altında titreşim (rezonans) üretmesi, motorun kopmasına yol açtı. Kopan parçalar gövdeye çarparak uçağı ters çevirdi ve kontrol kaybını derinleştirdi.

Uçak burun üzerine doğru düşmeye başlarken aynı anda kuyruk bölümü koptu. 2 numaralı motordan kopan pervane parçaları gövdeyi keserek kokpit kısmını ortadan ayırdı. Pervane pal açısını değiştiren mekanizma ise çalışmadığı için motorun anormal durumdan çıkması mümkün olmadı.

Uçak Nasıl Parçalandı?

Son aşamada C130 virile girerek (dönen düşüş) kontrolsüz bir şekilde yere çakıldı. Uçağın kokpit, orta gövde ve kuyruk bölümü olmak üzere üç ana parça hâlinde, adeta üretim şemasına benzer bir dağılım gösterdi. Bu parçalanma, kazanın yüksek enerjili bir çarpışma sonucunda gerçekleştiğini ortaya koydu.

Bu teknik bulgular, kazanın tek bir motor arızasıyla sınırlı kalmadığını, birden fazla sistemin aynı anda devre dışı kalmasıyla zincirleme bir felakete yol açtığını göstermektedir.

Gelecek İçin Alınacak Önlemler

THK yetkilileri, benzer olayların önüne geçmek amacıyla C130 filo bakım prosedürlerini yeniden gözden geçireceklerini ve motor kontrol sistemlerinde yazılım güncellemeleri yapılacağını duyurdu. Ayrıca, uluslararası havacılık otoriteleriyle iş birliği içinde kazanın kök neden analizi yapılacak ve rapor kamuoyu ile paylaşılacak.

Bu trajik olay, milletimiz için büyük bir kayıp olmanın yanında, askeri hava taşımacılığında güvenlik standartlarının ne kadar kritik olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.