AYM, Milyonlarca Kadını Yakından İlgilendiren Soyadı Düzenlemesini Görüşecek

Anayasa Mahkemesi'nden Önemli Karar

İstanbul 14. Asliye Hukuk Mahkemesi, Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 23. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Evlenen kadının kaydı kocasının hanesine taşınır" hükmünün eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Yüksek Mahkeme, başvurunun ilk incelemesini tamamlayarak maddenin söz konusu bölümüne ilişkin iptal istemini esastan görüşmeye karar verdi. Düzenleme, Anayasa Mahkemesi'nin belirleyeceği bir tarihte detaylı şekilde ele alınacak.

Yetki Sınırları

Anayasa Mahkemesi, aynı maddenin devamında yer alan "Kocası ölen kadın yeniden evlenmedikçe ölen kocasının aile kütüğünde kalır. Ancak dilerse babasının kütüğüne dönebilir" ibarelerinin iptal istemini ise, yerel mahkemenin baktığı davada uygulama konusu olmadığı gerekçesiyle yetkisizlikten reddetti.

Başvurunun Arka Planı

Başvuruyu yapan İstanbul 14. Asliye Hukuk Mahkemesi, söz konusu düzenlemenin kadın‑erkek eşitliğine aykırı olduğunu belirterek Anayasa Mahkemesi'ne taşımıştı. Mahkeme, bu hükmün "kadını erkeğin hanesine bağlayan, bireysel kimliği zedeleyen" bir anlayış içerdiğini savundu.

Mahkemenin Daha Önceki Kararı

Anayasa Mahkemesi, daha önce Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesini iptal etmişti. Söz konusu madde, "Evlenen kadın kocasının soyadını alır, isterse kendi soyadını onun önünde kullanabilir" hükmünü içeriyordu. AYM, o kararında şu değerlendirmeyi yapmıştı: "Erkek, evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde; kadının yalnızca kocasının soyadıyla birlikte kullanmasına izin verilmesi, cinsiyet temelinde farklı muameledir."

Kararın Potansiyel Etkileri

Yüksek Mahkeme'nin, Nüfus Hizmetleri Kanunu'na yönelik bu incelemesinden çıkacak kararın, kadınların medeni hakları ve nüfus kayıt sistemindeki statüsü açısından emsal teşkil etmesi bekleniyor.