G7’den İran’a Nükleer Müzakere Çağrısı: ABD ile Doğrudan Görüşmeler İçin Baskı

G7 ülkeleri, İran'ı nükleer programı konusunda ABD ile doğrudan müzakerelere başlamaya davet etti ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile tam iş birliğini yeniden kurmasını istedi.

G7'in Ortak Bildirgesi

G7 dışişleri bakanları, 13 Kasım 2025 tarihinde bir araya gelerek İran'ın nükleer faaliyetlerini uluslararası normlara uygun şekilde yürütmesi gerektiğini vurgulayan bir ortak bildiri yayınladı. Bildiride, "İran, tüm nükleer tesisleri ve materyalleri kapsayacak şekilde IAEA ile tam iş birliğini yeniden başlatmalı ve Avrupa Üçlüsü'nün (Fransa, Almanya ve İngiltere) desteğiyle ABD ile doğrudan müzakerelere girmelidir" ifadeleri yer aldı.

Avrupa Üçlüsü'nün Rolü

Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık'tan dışişleri bakanları, Avrupa Üçlüsü olarak bilinen bu grup aracılığıyla İran'a diplomatik bir köprü kurma çabalarını yoğunlaştıracaklarını belirtti. Bu çerçevede, "Avrupa Üçlüsü, İran'ın IAEA ile ilişkilerini iyileştirmesi ve ABD ile yapıcı bir diyalog başlatması için kritik bir aracı olacaktır" şeklinde bir açıklama yapıldı.

Geçmişteki Müzakereler ve JCPOA

2015'te imzalanan Jeçen Boğazı Ortak Eylem Planı (JCPOA) çerçevesinde İran, nükleer programını kısıtlamayı kabul etmişti. Ancak 2018'de ABD'nin tek taraflı çekilmesi ve ardından yaşanan karşılıklı yaptırımlar, sürecin duraklamasına yol açtı. G7'in yeni çağrısı, bu durgunluğu kırarak 2025'te yeni bir diplomatik dönemin kapılarını aralamayı hedefliyor.

İran'ın Yanıtı

Tahran dışişleri bakanı, G7'in talebine "İran, egemenliğine saygı gösterilmediği sürece doğrudan müzakere talebini kabul etmeyecek" şeklinde bir yanıt verdi. Ancak aynı açıklamada, İran'ın IAEA ile iş birliğinin artırılmasına ve nükleer denetimlerin şeffaflaştırılmasına hazır olduğu da vurgulandı.

Uluslararası Yansımalar

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri, G7'in girişiminin bölgesel istikrar ve nükleer yayılım risklerinin azaltılması açısından olumlu bir adım olduğunu belirtti. Aynı zamanda, Çin ve Rusya gibi büyük güçlerin de sürece dahil olma isteği dile getirildi; bu da olası çok taraflı bir müzakere zemini oluşturabilir.

Önümüzdeki Adımlar

G7 bakanları, önümüzdeki aylarda İran ve ABD arasında doğrudan temasların başlatılması için bir takvim hazırlamayı planlıyor. Bu takvim, IAEA denetim raporlarının değerlendirilmesi, karşılıklı güven inşa edilmesi ve yaptırımların kademeli olarak hafifletilmesi gibi unsurları içerecek. Uzmanlar, eğer süreç sorunsuz ilerlerse, Orta Doğu'da nükleer gerilimin azalması ve bölgesel ekonomik iş birliğinin güçlenmesi bekleniyor.