KOAH Türkiye’de Sessiz Bir Ölüm Tehdidi Oluşturuyor

Türkiye’de KOAH, 40 yaş üzeri nüfusun her beş kişisinde görülüyor; ancak hastaların çoğu hastalığın farkında değil ve tanı alamıyor.

KOAH Nedir? Nasıl Tanımlanıyor?

KOAH, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının kısaltmasıdır. “Nefes yollarında mikroplarla oluşmayan, iltihaplanmaya bağlı ilerleyici bir akciğer hastalığı” olarak tanımlanır. Hastalık, amfizem ve kronik bronşit olmak üzere iki temel sürecin birleşiminden oluşur.

Türkiye’deki Yaygınlığı ve Ölümcül Etkisi

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fatime Yavuz, Medical Park Bahçelievler Hastanesi‘nden yaptığı açıklamada, “Türkiye’de yaklaşık 3 milyon kişi KOAH hastası, fakat çoğu hastalığının farkında değil” dedi. İstatistikler, 40 yaş üstü yetişkinlerde %15‑20 oranında hastalık görülmesini gösteriyor; bu da toplumun **her beş kişisinden birinin** KOAH taşıdığı anlamına geliyor.

KOAH, dünyada yılda 2.9 milyon ölüme yol açarak dünya çapında üçüncü ölüm nedeni konumunda. Türkiye’de ise solunum sistemi hastalıkları arasında üçüncü en sık ölüm nedeni ve ölüm nedenlerinin %61.5’inin KOAH’dan kaynaklandığı belirtiliyor.

Başlıca Risk Faktörleri

Sigara en önemli neden olarak öne çıkıyor: Aktif sigara içenlerin yaklaşık yarısında yaşam boyu KOAH gelişme riski bulunuyor. Ancak tek faktör değil; diğer risk faktörleri şunlardır:

• Hava kirliliği ve şehir içi partikül madde maruziyeti
• Mesleki toz ve kimyasal madde inhalasyonu (madencilik, inşaat, kimya sektörü)
• Ev içinde kullanılan kömür/odun sobası gibi yanma kaynakları
• Pasif içicilik – uzun süre sigara dumanına maruz kalma
• Genetik yatkınlık – Alfa‑1 antitripsin eksikliği gibi kalıtsal bozukluklar

Hastalığın Sinsi Seyri ve Erken Belirtiler

KOAH genellikle **“sinsi”** bir şekilde ilerler. Hastalar öksürük, balgam ve merdiven çıkarken nefes darlığı gibi belirtileri hafife alır; bu semptomlar çoğu zaman sigaraya bağlanır. Zamanla bu belirtiler artar, günlük aktiviteler zorlaşır ve hastalık ilerledikçe yaşam kalitesi ciddi şekilde düşer.

Tanı ve Takip Yöntemleri

En güvenilir tanı yöntemi Solunum Fonksiyon Testi (SFT)‘dir. Bu test, akciğerlerin hava alıp verme kapasitesini ölçerek hastalığın şiddetini belirler. Erken tanı, hastalığın ilerlemesini yavaşlatma ve komplikasyonları önleme açısından kritik öneme sahiptir.

TEDAVİ VE YAŞAM TARZI DEĞİŞIKLIĞI

KOAH tamamen tedavi edilemez, ancak ilerlemesi durdurulabilir. En etkili adım sigarayı bırakmaktır. Ayrıca:

• İnhaler ilaçlar (bronkodilatör ve anti‑inflamatuar) akciğer daralmasını azaltır.
• İleri evrelerde oksijen tedavisi ve pulmoner rehabilitasyon programları (nefes egzersizleri, kas güçlendirme) yaşam kalitesini artırır.

Sağlıklı Yaşam İçin Pratik Öneriler

Dr. Yavuz, KOAH hastalarının aşağıdaki önlemleri almasını öneriyor:

• Sigara ve dumanlı ortamlardan tamamen uzak durmak.
• Düzenli hafif‑ağırlık egzersizleri yapmak.
• Hava kirliliğinin yoğun olduğu günlerde dışarı çıkmamaya özen göstermek.
• Grip ve zatürre aşılarını düzenli olarak yaptırmak.
• Doktor kontrollerini aksatmamak.

Beslenme de tedavide kritik bir rol oynar. Aşırı kilo nefes darlığını artırırken, zayıflık kas gücünü azaltır. Protein açısından zengin, taze meyve‑sebze içeren bir diyet, bol sıvı tüketimi ile balgamın atılımını kolaylaştırır.

Gelecek İçin Uyarı

KOAH’ın toplumsal maliyeti ve bireysel yaşam kaybı, erken tanı ve etkili önleme stratejileriyle azaltılabilir. Kamu sağlığı politikalarının, sigara kontrolü, hava kalitesi iyileştirme ve mesleki risklerin azaltılmasına odaklanması hayati önemdedir.