Kış Depresyonu ve Etkileri: Kadınları ve Genç Yetişkinleri Nasıl Etkiliyor?

Kış mevsiminde artan mevsimsel duygu durum bozukluğu, özellikle kadınlarda ve genç yetişkinlerde belirgin belirtiler gösteriyor; erken tanı ve profesyonel destek hayati önem taşıyor.

Mevsimsel Duygudurum Bozukluğunun (SAD) Tanımı ve Sebepleri

Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu, gün ışığının azalmasıyla tetiklenen bir depresyon türüdür. Klinik Psikolog Cansu Kaya, kış aylarında gündüz saatlerinin kısalması, havaların soğuması ve doğanın durağanlaşması gibi faktörlerin biyolojik saati bozduğunu ve serotonin düzeyini düşürerek melatonin artışına yol açtığını belirtiyor. Bu kimyasal dengesizlik, sabahları uyanmayı zorlaştırır, gün içinde halsizlik yaratır ve karbonhidrat ağırlıklı yiyecek tüketimini artırır.

Risk Grupları ve Belirtiler

Kaynaklara göre kadınlar, genç yetişkinler ve depresyon öyküsü olan bireyler bu bozukluğa daha duyarlıdır. “Kış depresyonu özellikle kadınlarda daha sık görülüyor” diyen Kaya, şu başlıca belirtileri sıralıyor:

Sürekli üzgün, karamsar ve isteksiz hissetme

Gün içinde belirgin enerji düşüklüğü ve halsizlik

Sabah uyanmakta zorlanma, aşırı uyku hali

Karbonhidrat ağırlıklı yiyeceklere yönelme, kilo alımı

Konsantrasyon güçlüğü, iş/okul performansında düşüş

Sosyal hayattan çekilme, yalnız kalma isteği

Eğer bu semptomlar iki haftadan uzun sürerse, profesyonel bir değerlendirme şarttır.

Tedavi ve Başa Çıkma Stratejileri

Kaya, mevsimsel depresyonun tedavi edilebilir olduğunu vurguluyor. En etkili yöntemlerden bazıları şunlardır:

Doğal Işık Terapisi: Sabah saatlerinde en az 30 dakikalık dışarı yürüyüşleri, biyolojik ritmi yeniden dengelemeye yardımcı olur.

Düzenli Uyku ve Beslenme: Aynı saatte yatmak ve kalkmak, düşük glisemik indeksli gıdalarla beslenmek enerji dalgalanmalarını azaltır.

Fiziksel Aktivite: Hafif egzersizler serotonin üretimini destekler.

Psikoterapi ve İlaç Tedavisi: Gerekli görüldüğünde bilişsel‑davranışçı terapi (BDT) ve/veya antidepresanlar kullanılabilir.

Sosyal Destek ve Psikoterapinin Rolü

Kış aylarında içe kapanma eğilimi artar. Kaya, “Küçük sosyal temaslar bile duygusal dengeyi korur” diyerek, aile, arkadaş ve topluluk aktivitelerinin önemine işaret ediyor. Psikoterapi ise semptomların erken aşamada tanımlanması ve yönetilmesi açısından kritik bir araçtır. “Yardım istemek bir güçsüzlük değil, iyileşme yolculuğunun ilk adımıdır.” sözleri, hastaların cesaretlendirilmesi için kullanılabilir.

Sonuç olarak, kış depresyonu sadece geçici bir moral bozukluğu değildir; biyolojik, psikolojik ve sosyal boyutları olan bir hastalıktır. Erken farkındalık, doğru tedavi ve sosyal destekle bu sürecin üstesinden gelmek mümkündür.