BMGK’den Suriye’ye Tarihi Ziyaret

BM Güvenlik Konseyi’nin Suriye’ye İlk Ziyareti

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) üyeleri, Beşar Esad rejiminin devrilmesinin 1. yıl dönümünde Suriye’ye ayak bastı. 1945’ten bu yana kurulan bu uluslararası organ, tarihte ilk kez Suriye topraklarına resmi bir seyahat gerçekleştirdi. Ziyaret, uluslararası toplumu Suriye’nin yeniden inşa sürecine dair yeni bir sorumluluk çağrısı yapmaya yönlendirdi.

Giriş ve İlk Durak: Jdeidet Yabous Sınır Kapısı

Heyet, Lübnan‑Suriye arasındaki Jdeidet Yabous sınır kapısından ülkeye giriş yaptı. Bu giriş noktası, sınır güvenliği ve insani yardım akışının kritik bir kavşak noktası olarak biliniyor. Sınırda gerçekleştirilen basın açıklamasında, BMGK temsilcileri, Suriye’nin karşı karşıya olduğu yıkıcı hasarları yerinde gözlemlemenin, uluslararası yardım politikalarının etkinliğini artıracağını vurguladı.

Şam’da Tarihi ve Siyasi Noktalar

Heyet, başkent Şam’da Jabor Mahallesini gezdi. Burada, Esad rejiminin çatışma sırasında bıraktığı altyapı yıkımlarını yerinde inceleme fırsatı buldular. Ardından, BM Suriye Daimi Temsilcisi İbrahim Olabi ve BM Suriye Özel Temsilci Yardımcısı Najat Rochdi eşliğinde Bab Tuma bölgesindeki Beit al‑Wali Oteli ve Emevi Camii gibi tarihi ve kültürel miras alanları ziyaret edildi. Bu ziyaret, Suriye’nin zengin tarihine ve kültürel değerlerine verilen uluslararası desteğin sembolik bir göstergesi oldu.

Halk Sarayı’nda Önemli Görüşme

Heyet, Şam’ın Halk Sarayında Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş‑Şara ile bir araya geldi. Görüşmede, Suriyeli bakanlar da hazır bulundu ve ülkenin yeniden inşa sürecine yönelik uluslararası fonların koordinasyonu, sınır güvenliği, mültecilerin geri dönüşü ve geçici yönetim mekanizmaları gibi konular ele alındı. Başkan Şara, BM ve üye devletlerin Suriye’nin egemenliğine ve istikrarına gösterdiği bağlılığı takdir etti.

BM Güvenlik Konseyi’nin Ziyaret Geçmişi

BM Güvenlik Konseyi’nin saha ziyareti nadir bir olaydır; karar alınması için 15 üye arasında oy birliği gerekir. Son ziyaretler 1992’de Angola, 1993’te eski Yugoslavya, 2001’de Kosova ve 2024’te Kolombiya’yı kapsamıştı. Suriye ziyareti, bu listede yeni bir kilometre taşı oluşturarak bölgesel barış ve güvenliğin yeniden değerlendirilmesine zemin hazırlıyor.

Konseyin Yapısı ve Yetkileri

1945’de BM Şartı ile kurulan Güvenlik Konseyi, 15 üyeden oluşur; beş daimi üye (ABD, İngiltere, Rusya, Fransa, Çin) veto hakkına sahiptir. Diğer 10 geçici üye, coğrafi temelli rotasyonla iki yıllık süreyle seçilir. Konsey, ateşkes kararları, yaptırımlar, seyahat yasakları, diplomatik kısıtlamalar ve ortak askeri harekat gibi bağlayıcı önlemler alabilir. Suriye ziyareti, bu yetkilerin pratikte nasıl kullanılabileceğine dair bir örnek teşkil ediyor.

Uluslararası ve Bölgesel Etkileri

Bu ziyaret, Ortadoğu’da güç dengelerinin yeniden şekillenmesine işaret ediyor. Bir yandan, Suriye’nin yeniden inşası için uluslararası finansman akışının hızlandırılması beklenirken, diğer yandan bölgedeki diğer aktörlerin (Türkiye, Rusya, İran) tepkileri yakından izleniyor. Uzmanlar, BMGK’nın bu adımının Suriye’deki çatışma sonrası istikrarın sağlanması için yeni diplomatik bir çerçeve oluşturabileceğini öne sürüyor. Aynı zamanda, BM’nin barış gücü misyonları ve insani yardım operasyonlarının koordinasyonu konusunda da yeni bir ivme kazanması muhtemel.