Kazakistan ve İran’dan 8 Anlaşma: 3 Milyar Dolarlık Ticaret Hedefiyle Yeni Dönem

Kazakistan ve İran, dışişleri bakanlıkları işbirliği programı çerçevesinde sekiz alanda yeni anlaşmalar imzalayarak, iki ülke arasındaki ticaret hacmini 3 milyar dolara çıkarmayı planladı.

İmza Töreni ve Liderlerin Görüşmeleri

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, resmi ziyaret kapsamında Kazakistan’ın başkenti Astana’ya geldi. Başkent Sarayı Akorda’da gerçekleştirilen resmi karşılama töreni, iki liderin baş başa ve ardından heyetler arası toplantılarla devam ettiği bir dizi etkinlikle taçlandırıldı.

Toplantı sonunda, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Pezeşkiyan “Ortak Bildiri”yi imzalayarak, işbirliğinin çerçevesini resmileştirdi ve basın toplantısında geleceğe dair beklentilerini paylaştı.

Tarihi Bağlam ve Kültürel Vurgular

Tokayev, konuşmasında iki halk arasındaki tarihî bağlara dikkat çekerek, “Tarihi İpek Yolu, günümüz Kazakistan ve İran topraklarından geçti” ifadelerini kullandı. İran arşivlerinde yer alan Kazak Hanlığına dair belgelerin Kazakistan’a getirilmesi, bölgenin tarihî ve kültürel mirasını yeniden gözler önüne serdi.

Bu belgeler, Türkistan bölgesindeki siyasi‑ekonomik durumu, Rus İmparatorluğu’nun bölgeye yönelik eylemlerini ve Kazak bozkırlarında kömür, demir, bakır, kurşun ve turkuaz madenciliğine dair detayları içeriyor. Tokayev, bu kaynakların akademik çalışmalar için büyük bir fırsat sunduğunu vurguladı.

Ekonomik Hedefler ve Sektörel İşbirlikleri

İmza edilen sekiz anlaşma şu başlıkları kapsıyor:

1. Karşılıklı Hukuki Yardım

2. Ulaştırma ve Lojistik

3. Yük Taşımacılığı

4. Adalet

5. Sağlık

6. Kültür ve Medya

7. Ticaret ve Yatırımlar

8. Eğitim ve Yeni Teknolojiler

Bu alanlarda yürütülecek projeler, iki ülkenin ortak ticaret hacmini 3 milyar dolar seviyesine yükseltme hedefiyle uyumlu. Pezeşkiyan, İran’ın Kazakistan’da uzun vadeli büyük projelere katılmaya hazır olduğunu ve özellikle tarım, imalat, madencilik, eğitim ve yeni teknolojiler alanlarında ortak girişimler geliştireceklerini belirtti.

Tokayev, İran’ı “Güneydoğu Asya ve Afrika’ya açılan bir kapı” olarak nitelendirerek, bölgesel lojistik ağların güçlendirilmesinde kritik bir rol oynayacağını vurguladı.

Uluslararası İşbirliği ve Gelecek Perspektifi

Her iki lider de, uluslararası kuruluşlara olan güvenin azalması konusunda endişe taşıdıklarını ve Birleşmiş Milletler’in bölgedeki rolünün güçlendirilmesi gerektiğini ifade etti. Bu bağlamda, ortak dış politika görüşleri ve bölgesel güvenlik konularında koordinasyonun artırılması planlanıyor.

Pezeşkiyan, Orta Asya ile iyi komşuluk ilişkilerini ön planda tutarak, Hazar Denizi’nin iki ülke arasındaki stratejik önemine değindi ve bölgenin enerji ve ticaret koridoru olarak değerini bir kez daha ortaya koydu.

Gelecek aylarda, imzalanan anlaşmaların uygulanması sürecinde ortak komisyonlar kurulacak ve ilk projeler arasında demiryolu bağlantılarının modernizasyonu, enerji taşıma hatları ve ortak madencilik araştırmaları yer alacak.

Son Söz

Tokayev, “Bugün hem dar kapsamlı hem de geniş kapsamlı olarak çok verimli görüşmeler gerçekleştirdik” diyerek, iki ülke arasındaki ilişkilerin yeni bir seviyeye taşındığını belirtti. Pezeşkiyan ise, Kazakistan‑İran işbirliğinin bölgesel istikrar ve ekonomik büyüme açısından kritik bir dönüm noktası olduğunu sözlerine ekledi.