ABD’nin 28 Maddelik Ukrayna Planı Ortaya Çıktı

Planın Kaynağı ve Ortaya Çıkışı

Associated Press (AP) ajansı, Washington’da hazırlanmış olduğu iddia edilen 28 maddelik bir barış taslağının bir kopyasını elde ettiğini ve bu metni kamuoyuyla paylaştığını duyurdu. Metnin elde edilme şekli hâlâ gizli tutulurken, belge üzerindeki imzalı onaylar, planın ABD üst düzey yetkilileri tarafından resmi bir öneri olduğunu gösteriyor.

Kaynağı açıklamayan bir ABDli yetkili, “Bu taslak, Kiev yönetiminin son dönemde yaptığı değişiklikleri de yansıtıyor” şeklinde konuştu.

Planın Ana Maddeleri

1. Donbas’ın Rusya’ya devri: Ukrayna’nın doğusunda hâlihazırda işgal altındaki Donetsk ve Luhansk bölgelerinin, resmi olarak Rusya toprakları olarak tanınması öneriliyor.

2. Ukrayna ordusunun küçültülmesi: Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, 600 000 kişilik bir personele düşürülerek yeniden yapılandırılacak.

3. NATO üyeliğinin askıya alınması: Ukrayna’nın NATO’ya tam üyelik süreci, planın onaylanması durumunda “rafa kaldırılacak” ve mevcut statüde dondurulacak.

4. Yolsuzluk ve yardım denetimi: “Ukrayna, aldığı tüm dış yardımları kapsamlı bir denetime tabi tutacak ve savaş sırasında yasa dışı kazanç elde edenleri cezalandıracak bir mekanizma kuracak” maddesi yer alıyor. Bu madde, Ukrayna’nın sonradan “tüm tarafların savaş eylemleri için af almasını” talep ederek yeniden şekillendirdiği bildirildi.

5. Rus varlıklarının dondurulması: ABD öncülüğünde dondurulan Rus varlıklarından 100 milyar dolar, Ukrayna’nın yeniden inşası ve yatırım projeleri için kullanılacak.

6. Seçim ve tutuklu takası: Ukrayna’da 100 gün içinde yeni seçimlerin yapılması, tüm tutuklu ve sivil rehinelerin “tamamen takas” esasına göre serbest bırakılması ve ölenlerin kimliklerinin belirlenmesi öngörülüyor.

7. Kırım, Herson ve Zaporijya’nın statüsü: Kırım’ın Rusya’ya ait olduğu kabul edilecek, Herson ve Zaporijya ise “temas hattı boyunca dondurulmuş” bir bölge olarak kalacak. Ayrıca Rusya’nın beş bölge dışındaki işgal ettiği toprakları bırakması planlanıyor.

Ukrayna’nın Tepkisi ve İtirazları

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi, 20 Kasım’da “ABD tarafından gönderilen taslak planı resmi olarak teslim aldık” açıklamasını yaptı. Ancak bu açıklamada, Zelenskiy’nin planın içeriği üzerine “özellikle toprak bütünlüğü ve NATO üyeliği konularında ciddi itirazları” olduğu vurgulandı.

Ukrayna yetkilileri, planın bir kısmının “savaş suçları ve yolsuzlukla mücadele” başlığını taşıyan bölümünün, ülkenin mevcut hükümetine “tam af” sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesini talep etti. Bu talep, planın orijinal metnindeki “yasal mekanizma” maddesinin değiştirildiğine işaret ediyor.

Uluslararası ve Bölgesel Yansımalar

Planın ortaya çıkması, hem Avrupa hem de NATO içinde “güvenlik ve dayanışma” tartışmalarını alevlendirdi. Almanya ve Fransa gibi ülkeler, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunmasının bir koşul olduğunu yeniden vurgularken, bazı Avrupa ülkeleri ise ABD’nin tek taraflı yaklaşımını eleştirdi.

Rusya ise bu planı “Ukrayna’nın egemenliğini yok sayan ve Batı’nın çıkarlarını koruyan” bir girişim olarak nitelendirerek, mevcut askeri operasyonlarını sürdürme hakkını saklı tuttu.

Görsel

Planın detayları hâlâ tam olarak doğrulanmamış olmakla birlikte, hem Ukrayna içinde hem de uluslararası arenada diplomatik gerilimin artması bekleniyor. Gelişmelerin seyri, önümüzdeki haftalarda yeni belgeler ve açıklamalar ışığında netleşecek.