Çocuklarda Ağız ve Diş Travmaları Alarm Veriyor: Skuter Kazaları ve Ev Kazaları Artıyor

Çocuklarda ağız, diş ve çene travmalarının sıklığı artıyor; skuter ve ev kazaları bu durumun en önemli nedenleri arasında. Uzman diş hekimi Nerrin Selçuk Doğan, doğru önlem ve ilk yardımın hayati önem taşıdığını belirtiyor.

Travmaların Yaygınlığı ve İstatistikler

Balgat Ağız Diş Sağlığı Merkezi’nin deneyimli hekimi Nerrin Selçuk Doğan, ağız, diş ve çene travmalarının tüm travma tipleri içinde %5 oranında yer aldığını, fakat okul öncesi yaş grubunda bu oranın %17’ye kadar çıktığını ifade etti. Her altı çocuktan birinin hayatı boyunca en az bir kez bu tür bir travma yaşadığı verisi, sorunun ne kadar yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre bu tip travmalar, küresel sağlık sorunları arasında 5. sırada yer alıyor.

Skuter ve Diğer Araç Kazaları

Son yıllarda skuter, bisiklet ve motosiklet kullanımının artmasıyla birlikte skuter kazalarında meydana gelen ağız‑diş‑çene yaralanmaları da belirgin bir yükseliş gösterdi. Doğan, “Motosiklet, bisiklet ve skuter sürerken mutlaka koruyucu ekipman kullanılmalı; özellikle görme alanını açık bırakmayan tam kapalı bir kask hayati öneme sahiptir” dedi. Skuter ve ev kazalarının birlikte travmaların %60’ından fazlasını oluşturduğu belirtiliyor.

Ev Ortamında Oluşan Riskler

Ev içinde de birçok risk faktörü mevcut. Kaygan zeminler, korumasız merdiven kenarları ve düşük mobilya kenarları çocukların düşerek ağız‑diş‑çene bölgesine darbe almasına neden olabiliyor. Doğan, “Kaygan zeminleri kaymaz malzemelerle kapatmak, merdiven kenarlarını güvenlik bariyerleriyle donatmak” gibi basit önlemlerin, ciddi travmaların önlenmesinde büyük etkisi olduğunu vurguluyor.

İlk Yardım ve Doğru Müdahale

Travma anında yapılacak hatalı müdahaleler, diş kaybına yol açabilir. Doğan, dişi kök kısmından tutmamak gerektiğini, “Eğer diş kirlenmişse, sadece dişin üst kısmından tutarak su altında temizleyip hemen yerine oturtmaya çalışın” diye uyarıyor. Diş yerinde oturmadığında, serum fizyolojik ya da süt kullanılmalı; yoksa yanak içi de geçici bir taşıma alanı olabilir. İlk 30 dakika içinde diş hekimine ulaşmak, dişin canlılığını korumak için kritik bir zaman dilimidir.

Süt Dişlerinin Önemi ve Takibi

Süt dişleri, kalıcı dişlerin gelişiminde yönlendirici bir rol oynar. Doğan, “Süt dişi kırıldığında ya da kaybedildiğinde, alttaki kalıcı dişin gömülü kök gelişimi etkilenebilir; bu nedenle diş hekimine başvurmak zorunludur” diyor. Süt dişine gelen her darbe, çene yapısını ve gelecek diş sağlığını doğrudan etkileyebilir. Bu yüzden çürükten ve travmadan korumak, ileride oluşabilecek ortodontik problemleri önlemenin en etkili yoludur.

Tedavi Süreci ve Takip

Travma sonrası diş hekimi kontrolleri, iyileşme sürecinin izlenmesi açısından elzemdir. Renk değişikliği gösteren dişlerde kanal tedavisi gerekebilir; diş yerinde kalsa bile pulpa canlılığı kaybolabilir. İlk kontrol 7‑10 gün içinde yapılmalı, ardından 1‑ay, 3‑ay ve 6‑ay gibi periyodik kontrollerle tedavi süreci değerlendirilir. Bu protokol, hem geçici hem de kalıcı dişlerin uzun vadeli sağlığını güvence altına alır.

Önleyici Yaklaşımlar ve Toplum Bilinci

Uzmanlar, ailelerin ve eğitim kurumlarının çocuklara koruyucu ekipman kullanımını öğretmesi, ev ortamını güvenli hâle getirmesi ve travma anında doğru ilk yardımı uygulamaları gerektiğini vurguluyor. Farkındalık kampanyaları, okul sağlık birimlerinin düzenli kontrolleri ve yerel yönetimlerin güvenlik standartlarını iyileştirmesi, bu alarm verici trendin tersine çevrilmesinde kritik rol oynayacaktır.