Diyabet Yönetiminde Beslenme Hataları

Diyabet ve Beslenmenin Önemi

Diyabet, sadece ilaç tedavisiyle sınırlı kalmayan, yaşam tarzı değişiklikleriyle de yönetilmesi gereken kronik bir hastalıktır. Uzman diyetisyen Harika Özkaya Yurttadur, hastaların beslenme alışkanlıklarında farkında olmadan yaptıkları hataların kan şekeri kontrolünü nasıl bozduğunu ve uzun vadeli komplikasyon riskini artırdığını vurguladı.

Kahvaltıyı Atlamamak

Hata: Kahvaltıyı atlamak, kan şekeri dalgalanmalarına yol açar.

Çözüm: Sabahları protein, sağlıklı yağ ve lif içeren bir öğün tercih edilmelidir. Örneğin, yumurta, az yağlı peynir, avokado ve tam tahıllı ekmek kan şekerinin daha istikrarlı seyretmesini sağlar.

Yapılan bir çalışma, kahvaltı yapmayan diyabet hastalarının HbA1c değerlerinin %0.5 daha yüksek olduğunu gösterdi.

Şekersiz Ürünlere Güvenmemek

Hata: “Şekersiz” etiketi taşıyan ürünlerin tamamen güvenli olduğu düşünülür.

Çözüm: Ürün etiketlerinde karbonhidrat ve kalori içerikleri incelenmeli, yapay tatlandırıcıların olası etkileri göz önünde bulundurulmalıdır. Şekersiz içeceklerde bile yüksek miktarda karbonhidrat bulunabilir.

Lif Tüketimini Artırmak

Hata: Lifli gıdaların yeterince tüketilmemesi.

Çözüm: Günlük diyetin 25‑30 gram lif içerecek şekilde planlanması gerekir. Bezelye, kuru fasulye, yulaf ve taze meyve‑sebzeler kan şekerinin yavaş yükselmesini destekler.

Porsiyon Kontrolü

Hata: Sağlıklı besinler tüketse bile miktarına dikkat edilmemesi.

Çözüm: Tabak yöntemiyle görsel bir porsiyon ölçüsü oluşturulabilir: tabağın yarısı sebze, çeyreği protein, çeyreği tam tahıllı karbonhidrat.

Sıvıların Gizli Kalorileri

Hata: Çay, kahve, meyve suyu ve gazlı içeceklerdeki eklenen şeker ve krema göz ardı edilir.

Çözüm: Şekersiz ve sade içecekleri tercih etmek, içecek etiketlerini okumak ve günlük su tüketimini en az 2.5 litre tutturmak gerekir.

Karbonhidrat Kaynaklarını Tanımak

Hata: Sadece ekmek, pirinç ve makarna karbonhidrat olarak görülür.

Çözüm: Yoğurt, süt, meyve, sebze ve paketli atıştırmalıkların da karbonhidrat içerdiği unutulmamalıdır. Etiket okumak, glisemik indeks ve glisemik yük kavramlarını bilmek faydalıdır.

Yeterli Su Tüketimi

Hata: Günlük su alımının yetersiz olması.

Çözüm: Su, kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur; günde en az 2,5 litre su tüketimi önerilir. Su, vücuttaki fazla glikozun idrar yoluyla atılmasını kolaylaştırır.

Öğün Atlamamak ve Sağlıklı Ara Öğünler

Hata: Öğün atlamak, sonrasında aşırı yeme riskini artırır.

Çözüm: Düzenli 3 ana öğün + 1‑2 sağlıklı ara öğün (örneğin bir avuç çiğ badem, yoğurt + bir dilim meyve) kan şekerinin istikrarını sağlar.

Yağ Kalitesine Dikkat Etmek

Hata: Doymuş ve trans yağların fazla tüketilmesi.

Çözüm: Zeytinyağı, avokado, balık ve kuruyemişler gibi tekli doymamış yağlar tercih edilmelidir. Bu yağlar, insülin direncini azaltır ve kalp‑damar sağlığını korur.

Profesyonel Destek Almak

Hata: Kendi kendine diyet planı oluşturmak.

Çözüm: Uzman diyetisyenle kişiye özel beslenme programı hazırlanmalı. Profesyonel rehberlik, hataların kalıcı hâle gelmesini önler ve uzun vadeli başarı şansını artırır.

Bu kapsamlı öneriler, diyabet hastalarının günlük yaşamlarında kan şekeri dengesini korumalarına, komplikasyon riskini azaltmalarına ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürmelerine yardımcı olacaktır.