Doğurganlık Hızı Düşüyor

Doğurganlık hızının gerilemesi, Türkiye’nin demografik geleceği ve aile politikaları üzerindeki etkileri gündeme oturdu.

Cevdet Yılmaz, “Ülkelerin son 7 yıldaki doğurganlık hızı değişimleri incelendiğinde; Çin, Güney Kore, Arjantin ve Kuveyt’ten sonra ülkemiz doğurganlık hızı en fazla azalan 5’inci ülke konumundadır” dedi.

Aile ve Nüfus On Yılına Doğru Uluslararası Sempozyumu kapanış programı Ankara’da bir otelde gerçekleşti. Programa Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş ve yurt dışından çok sayıda davetli katıldı. Kapanış, sempozyum için hazırlanan videonun izlenmesi ve ardından yapılan açılış konuşmalarıyla sürdü.

Sempozyum ve Açılış Konuşması

Programda Yılmaz, “Ülkemiz doğurganlık hızı en fazla azalan 5’inci ülke konumundadır” diyerek mevcut durumu vurguladı. “2017’de toplam doğurganlık hızımız 2,08 iken, 2024’te 1,48’e gerilemiştir. Dünya ortalaması ise 2024’te 2,25 çocuktur” şeklinde sayısal verileri paylaştı. Yılmaz, bu trendin devam etmesi halinde Türkiye’nin AB ortalamasının altına düşebileceğini uyardı ve “Neslin devam edebilmesi için doğurganlık hızı 2,1 çocuğun altına düşmemelidir” ifadelerini kullandı.

Doğurganlık Hızındaki Düşüş ve Sayısal Veriler

TÜİK’in projeksiyonlarına göre, mevcut eğilim sürerse, 2050’li yılların ilk yarısında nüfus yaklaşık 94 milyona ulaşacak, 2100’de ise 77 milyona gerilecek. Orta yaşın 40’a yaklaşması, kadınların ilk evlenme yaşının 26, erkeklerin 28 üzerine çıkması gibi demografik değişimler, doğurganlık üzerindeki baskıyı artırıyor. Yılmaz, “Aile 10 yılı çerçevesinde mevcut menfi eğilimleri tersine çevirecek adımları atmaya devam edeceğiz” diyerek politika kararlılığını belirtti.

Yeni Nüfus Politikaları ve Ekonomik Teşvikler

2026’dan itibaren, eşlerin her ikisinin 18‑25 yaş arasında olması durumunda doğum yardımı 250 bin liraya yükseltilecek. En az birinin 26‑29 yaş aralığında olması durumunda ise 200 bin lira olarak belirlendi. Bu kapsamda doğum sonrası tek seferlik destek 5 bin liraya çıkarıldı; ikinci çocuk için beş yaşına kadar aylık 1 500 lira, üçüncü ve sonraki çocuklar için ise beş yaşına kadar aylık 5 000 lira sağlanacak.

Aile ve Gençlik Fonu aracılığıyla 2025 yılı itibarıyla 42 bin çifte 150 bin lira faizsiz kredi verildi ve evlilik öncesi‑sonrası danışmanlık hizmetleri sunuldu. “Eşlerin her ikisinin 18‑25 yaş arasında olması durumunda destek tutarı 250 bin liraya yükseltilecektir” şeklindeki açıklama, genç çiftlerin ekonomik yükünü hafifletmeyi hedefliyor.

Sağlık Sistemi ve Sezaryen Oranları

2024 Sağlık İstatistikleri Yıllığı’na göre, Türkiye’de sezaryen oranı %61,2 seviyesine ulaşmış ve bu, ülkeyi dünya sıralamasında birinci konuma taşımaktadır. OECD ve AB ortalaması ise yaklaşık %28’dir. Özel hastanelerde oran %80’in, kamu hastanelerinde ise %50’nin üzerindedir. Yılmaz, “Normal doğumun teşvik edilmesi, tıbbi gereklilik dışındaki sezaryen uygulamaların azaltılması öncelikli çalışma alanlarımız arasında yer almaktadır” diyerek doğurganlık üzerindeki uzun vadeli etkileri vurguladı.

Bakan Göktaş’ın Açıklamaları

Bakan Mahinur Özdemir Göktaş, “Doğurganlık hızı 71 ilimizde nüfusun yenilenme seviyesi olan 2,1’in altına düştü” ifadeleriyle durumun ciddiyetine dikkat çekti. Ortalama hane büyüklüğü küçülürken tek kişilik hanelerin payı %20’ye yükseldi. 2024‑2028 dönemine odaklanan Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı ile 81 ilde 15 binin üzerinde etkinlik gerçekleştirildi, 1 926 kurum iş birliği yaptı. Çalışan memurların çocukları ilköğretim çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışma hakkı sağlandı; kreş ve bakım merkezlerinin yaygınlaştırılması hızlandırıldı.

Program, katılımcıların toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.