Kuyumculuk Sektöründe İhracat Rekoru: 13 Milyar Dolar ve Ötesi

Kuyumculuk sektörü, 2024’te 13 milyar dolar ihracat hedefiyle Türkiye’nin dış ticaretinde kritik bir konuma geldi.

Sektörün İhracat Performansı

Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Abdullah Erdem Cantimur, “2024’te 13 milyar dolar ihracat rakamına ulaşan kuyumculuk sektörü, bu yılın ocak‑kasım döneminde 12,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir” diyerek rakamları kamuoyu ile paylaştı. Bu sayı, geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında %8,5’lik bir artışı temsil ediyor ve sektörün üretim, istihdam ve dış ticaret açısından ne kadar dinamik bir yapı olduğunu gösteriyor.

İhracatın büyük bir kısmı altın mücevherat, saf altın ve değerli taşlı takılardan oluşuyor. Sektör analistleri, 2024’ün ikinci çeyreğinde Avrupa ve Orta Doğu pazarlarına yönelik talebin artmasının bu büyümeyi desteklediğini belirtiyor.

Sanayi ve Üretici Firma Sayısındaki Artış

Çalıştayda açıklanan bir diğer kritik veri, sanayi ve üretici statüsündeki kuyumculuk firmalarının sayısının 36 bin 300’e ulaşması. Bu, sektördeki yapısal büyümeyi ve yeni yatırım girişimlerini işaret ediyor. Cantimur, “Sektörümüz, sadece bir ticaret alanı değil, aynı zamanda yüksek katma değerli bir üretim üssü” diyerek, gelecekteki yeni fabrika ve AR‑GE yatırımlarının altını çizdi.

Üretim kapasitesinin genişlemesi, özellikle yerli altın işleme tesislerinin modernizasyonu ve yüksek teknoloji entegrasyonu sayesinde gerçekleşiyor. Bu sayede, dışa bağımlılık azalırken, katma değerli ürünlerin ihracatı artıyor.

Altın Tasarrufu, Kaçak Altın ve Kota Politikaları

Cantimur, Türkiye’nin yastık altı altın tasarrufunda Hindistan’dan sonra dünyada ikinci sırada olduğunu vurguladı. Ancak bu büyük rezerv, aynı zamanda kaçak altın kaçakçılığı riskini de beraberinde getiriyor. 2024 yılında yaklaşık 700 kilogram kaçak altın ele geçirilirken, geçen yıl 1.300 kilogram kaçak altın yakalanmıştı.

Altın ithalatındaki cari açığı kontrol altına almak amacıyla uygulanan kota sistemi, ekonomik göstergeler iyileştikçe kademeli olarak serbest bırakılacak. Cantimur, “Ekonomik göstergeler iyiye gittikçe bu kota uygulaması da serbest bırakılacaktır” diyerek, politikanın esnekliğini ortaya koydu.

Politikalar ve Destek Mekanizmaları

Ticaret Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan, kuyumculuk sektörünün stratejik öneme sahip olduğunu ve binlerce kişiye istihdam sağladığını belirtti. 2021 yılında çıkarılan “Kuyum Ticareti Hakkında Yönetmelik” sayesinde sektörün kayıt dışılık sorunu büyük ölçüde azaltıldı ve denetimler sonucunda 44 milyon liradan fazla idari para cezası uygulanarak adil rekabet ortamı desteklendi.

Gürcan, kaçak altın girişimlerinin fiyat farklılıkları yarattığını ve bu durumun hem yurt içi hem de yurt dışı piyasalarını olumsuz etkilediğini ifade etti. Bu bağlamda, gümrük kontrollerinin sıkılaştırılması ve e‑ticaret platformlarındaki sahte ürün denetimlerinin artırılması öncelikli adımlar olarak belirlendi.

Çalıştay Katılımcılarının Görüşleri

Çalıştayda ATO Başkanı Gürsel Baran, sektörün istihdamda ve dış satımda önemli bir yere sahip olduğunu, yıllık 7,5 milyar dolarlık dış satım gerçekleştirdiğini dile getirdi. Baran, haksız rekabet ve sahte ürün sorunlarına karşı bakanlıkların destek sağlayacağına olan inancını vurguladı.

Ankara Kuyumcular ve Saatçiler Odası Başkanı Timuçin Sönmez, kuyumculuk sektörünün “ticaret, üretim, tasarruf, kültür ve güvenin aynı potada eridiği” nadir alanlardan biri olduğunu belirtti. Sönmez, Türkiye’de yastık altında 3‑5 bin ton altın olduğunu ve bunun trilyonlarca liralık bir ekonomik kaynağa işaret ettiğini söyledi. Bu kaynağın bankacılık sistemine entegrasyonu, cari açığı hafifletecek ve finansal sistemin derinliğini artıracaktır.

Sönmez ayrıca, Türkiye Kuyumculuk Sektörü Güven Endeksi çalışmasının üç aylık periyotlarla yayınlanacağını ve sektörün şeffaflık seviyesinin sürekli izleneceğini duyurdu.

Gelecek Vizyonu

Uzmanlar, Türkiye’nin kuyumculuk sektörünün sadece bir pazar değil, aynı zamanda küresel bir üretim üssü haline gelmesi için yarı‑iletken ve blockchain tabanlı izlenebilirlik sistemlerinin entegrasyonunun kritik olduğunu belirtiyor. Bu sayede, sahte mücevherlerin önüne geçilirken, ihracat kalitesi de uluslararası standartlara yükseltilebilir.

Sonuç olarak, 13 milyar dolar ihracat hedefi, Türkiye’nin değerli metal ve mücevherat üretimindeki rekabet gücünü pekiştirirken, sektörel politikalar ve denetim mekanizmaları da sürdürülebilir büyümeyi güvence altına alıyor.