Milyonlarca Emekli ve Memurun Kaderini Belirleyecek Hesaplama Değişiyor

TÜİK’ten Temel Yıl Güncellemesi ve Avrupa Standardına Uyum

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yeni bir enflasyon hesaplama metodolojisi benimseyerek, baz yılını 2003=100’den 2025=100’e taşıyacağını duyurdu. Bu karar, Avrupa Komisyonu kararları çerçevesinde, AB üyesi ülkelerin Ocak 2026 itibarıyla aynı temel yılı kullanmasını zorunlu kılan bir düzenlemenin Türkiye’deki karşılığıdır.

Toplantıda TÜİK uzmanları, yeni sistemin nasıl işleyeceğini ve hangi veri setlerinin kullanılacağını ayrıntılı bir şekilde açıkladı. Eurostat tarafından belirlenen metodolojik dönüşüm çerçevesinde, ulusal hesaplar hanehalkı nihai tüketim harcamaları verileriyle desteklenecek ve alt düzey ağırlıklar hâlâ hanehalkı bütçe anketiyle belirlenecek.

Yeni Harcama Grupları ve Dijital İçerik Kategorisi

Endeksin ana harcama grubu sayısı 13’e çıkarılıyor. Kişisel bakım, sosyal koruma ve çeşitli mal ve hizmetler iki ayrı grup hâlinde sınıflandırılacak. Ayrıca sigorta ve finansal hizmetler yeni bir harcama grubu olarak enflasyon hesaplamasına dahil edilecek. Dijital içerikler de ayrı bir kategori olarak yer alacak, bu da çevrimiçi medya ve yazılım hizmetlerinin enflasyon ölçümüne doğrudan yansıtılmasını sağlayacak.

Emekliler ve Memurlar Üzerindeki Etkileri

Türkiye’de milyonlarca emekli ve memur, maaş artış ve sosyal güvenlik ödemelerinin enflasyonla uyumlu olup olmadığından endişe ediyor. Uzmanlar, baz yılının güncellenmesinin doğrudan manşet enflasyon göstergelerini değiştirmeyeceğini, ancak alt endekslerde sınıflama değişiklikleri nedeniyle bazı farkların ortaya çıkabileceğini belirtiyor. Bu durum, özellikle sabit gelirli grupların satın alma gücünün daha doğru bir biçimde ölçülmesini hedefliyor.

Mevsimsel Düzeltmeler ve Sabit Vergi Oranları

Yeni sistemde mevsimsel düzeltilmiş TÜFE göstergeleri, temel TÜFE ile aynı gün yayımlanacak. Ayrıca sabit vergi oranlarıyla (KDV, ÖTV) hesaplanan TÜFE, dolaylı vergilerin sabit kabul edilerek sadece saf piyasa fiyatlarındaki değişimleri ölçen bir tamamlayıcı gösterge olarak kullanılacak. Bu yaklaşım, enflasyonun gerçek gidişatını daha şeffaf bir şekilde ortaya koymayı amaçlıyor.

Geçmişten Günümüze Enflasyon Metodolojisi

2003 yılı baz alınarak yapılan hesaplamalar, son iki on yılda Türkiye’nin ekonomik yapısındaki dönüşümlere tam olarak yanıt veremediği eleştirileriyle karşılaştı. 2025 yılına taşıma ise, tüketim kalıplarının dijitalleşmesi, hizmet sektörü payının artması ve AB istatistik standartlarına uyum sağlanması açısından kritik bir adım olarak görülüyor.

Ulusal ve Uluslararası Tepkiler

Ekonomi profesörleri, değişikliğin uzun vadede enflasyonun ölçülmesinde daha istikrarlı bir temel sağlayacağını söylerken, bazı sendikalar yeni baz yılının emeklilik maaşları üzerindeki etkisinin netleşene kadar temkinli yaklaşılması gerektiğini vurguladı. Avrupa istatistik ofisi ise Türkiye’nin bu adımı, AB’nin istatistiksel bütünleşme sürecine uyumlu bir adım olarak takdir etti.