Türk Kadının Seçme ve Seçilme Hakkının 91. Yılı: Güçlü Bir Adım Daha!

Türk Kadının seçme ve seçilme hakkının 91. yılı, toplumsal cinsiyet eşitliği yolunda önemli bir kilometre taşı olarak kutlandı.

Seçme ve Seçilme Hakkının Tarihçesi

5 Aralık 1934 tarihinde Türkiye, kadınlara seçme ve seçilme hakkını tanıyan kanunu TBMM’de oy çokluğu ile kabul etti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu adımı “kadının sözü, emeği ve iradesi olmadan devletin tam anlamıyla tecelli edemeyeceği” düşüncesiyle destekledi. “Kadın, milletin kaderine ortak olmalıdır” sözü, o dönemdeki milletvekillerinin ortak kararıyla Meclise işlendi. Dünya genelinde pek çok ülke hâlâ kadınlara sınırlı siyasi haklar tanırken, Türkiye bu alanda öncü bir konumda yer aldı.

TBMM’de 91. Yıl Dönümü Programı

TBMM’de gerçekleştirilen “Türk Kadınının Seçme ve Seçilme Hakkının 91. Yıl Dönümü” programına Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Kadın‑Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı Çiğdem Erdoğan, TBMM Çocuk Hakları Alt Komisyonu Başkanı Radiye Sezer Katırcıoğlu ve birçok milletvekili katıldı. Açılışta Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu’nun performansı ile program duygusal bir atmosfere büründü.

Kadınların Temsil Oranlarındaki Artış

Bakan Göktaş, “Kadın milletvekili oranı 2002’de %4,4 iken bugün %19,8’e yükseldi” ifadeleriyle sayısal gelişmeleri vurguladı. İş gücüne katılım oranı %27,9’dan %36,5’e, istihdam oranı ise %25,3’ten %32,4’e çıktı. Büyükelçiliklerde kadın temsilinin artması (297 büyükelçiden 80’i kadın) ve yargı alanında hâkimlerin %47,3’ü, savcıların %19,4’ünün kadın olması da bu ilerlemenin somut örnekleri.

Devrim Niteliğinde Reformlar

1935 seçimlerinde 18 kadın milletvekilinin Meclise girmesi, o dönemin dünya ortalamasının çok üzerindeydi. Bakan Göktaş, “İlk kadın muhtar Satı Kadın, ilk kadın milletvekilleri Mihri Pektaş ve Sabiha Görkey’in açtığı yoldan ilerleyerek, kadınların her alanda söz ve karar sahibi olmasını sağladık” diyerek tarihsel figürleri hatırlattı. Son 23 yılda anayasa değişikliğiyle “Pozitif Ayrımcılık” ilkesinin eklenmesi, kadınların hak ve fırsat eşitliğinin devlet güvencesi altına alınması, kadınların kamusal yaşamda daha görünür hâle gelmesini destekledi.

Gelecek Vizyonu ve Stratejik Planlar

2024‑2028 dönemi için hazırlanan Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı, karar alma mekanizmalarında kadın temsilini artırmayı hedefliyor. 8 Mart’ta yayımlanan tarihî belge ve Cumhurbaşkanlığı genelgesiyle, ulusal ve il koordinasyon kurulları oluşturularak kadınların karar süreçlerine daha aktif katılımı sağlanacak. Bakan Göktaş, “Hayatın her alanında kadınların önündeki engelleri kaldırıyor, ayrımcılıkla mücadele ediyoruz” diyerek geleceğe dair kararlılığını yineledi.