Erhürman’dan Kıbrıs Sorununa 10 Maddelik Çözüm Paketi

Erhürman, Kıbrıs sorununa yönelik 10 maddelik somut çözüm önerisini açıkladı ve iki tarafın ortak adım atması gerektiğini vurguladı.

Erhürman’dan 10 Maddelik Çözüm Önerisi

KKTC Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Hristodulidis ile Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Özel Temsilcisi’nin ara bölgedeki konutunda gerçekleşen 1,5 saatlik görüşmenin ardından basın toplantısı düzenledi. Görüşmenin samimi ve olumlu bir atmosferde geçtiğini belirten Erhürman, iki tarafın da birbirini dinlediğini, ancak henüz karşılıklı görüş alışverişine girilemediğini ifade etti.

Toplantıda, heyetler arası 1 saat 15 dakika süren görüşme ve ardından 15 dakikalık baş başa oturum gerçekleşti. BM Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin’in aralık ayında iki liderle ayrı ayrı görüşmeler yapmasının ardından, 3’lü bir görüşme düzenlenmesi planlandığını da Erhürman duyurdu. Bu süreçte, gerektiğinde temsilcilere yetki verilerek, 5 Aralık’tan önce yüz yüze görüşme ve telefonla iletişim olanağı sağlanacak.

Kıbrıs sorununun çözüm atmosferinin eksik olduğu vurgusu üzerine, Erhürman aşağıdaki 10 maddelik önerisini paylaştı:

1. Karma evliliklerden doğan çocukların vatandaşlık hakkı ve güney geçişindeki zorlukların kaldırılması.
2. Metehan geçiş noktasında kabin sayısının üçe çıkarılması ve her kabinde sürekli görevli bulunması.
3. Bostancı ve Derinya kapılarında seyrüsefer izni verilmesi ile geçişlerin kolaylaştırılması.
4. 14 yaş altı çocukların dostluk maçları yapabilmesi için adımlar atılması.
5. Kayıp Şahıslar Komitesi çalışmalarının iki liderin ortak ziyaretiyle hızlandırılması.
6. Mülkiyet davası ve tutuklamaların sürecin olumsuz etkilerini azaltacak düzenlemeler.
7. Hellim bölgesi için Bureau Veritas Paris’in yetkilendirilmesi ve yeni bir teknik komite kurulması.
8. AB Uyum Komitesi’nin yeniden kurulması ile kıbrıs çapında standartların yükseltilmesi.
9. İki tarafın güvenlik kuvvetleri arasında doğrudan iletişim kanalı oluşturulması.
10. Metehan’da ara bölge yol genişletme çalışmalarının başlangıcına iki liderin birlikte katılması.

Erhürman, bu önerilerin yanı sıra Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm getirecek 4 maddelik ek tavsiye de sundu. Bu tavsiyeler, “Cenevre ve New York” gibi önceki uluslararası çabaların sonuç vermediği göz önünde bulundurularak, “5+1” toplantılarına “boş” gitmek istemediğimizi vurguladı. Erhürman, “Seçim öncesi somut bir adım atıp, burada belli noktalara varıp sonuç almayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.

Görüşmede, kayıp şahıslar, bayrak yakma ve askeri olaylar gibi hassas konulara da değinildi. Erhürman, diplomatik teamüller gereği ilk toplantıda suçlama oyununa girmeyeceğini, ancak “gereken eleştirileri yapacağım” ifadesini kullandı. Ayrıca, Annan Raporu, BM Güvenlik Konseyi ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in önerileri ışığında müzakerelere başlamak için 4 temel madde belirlendiğini belirtti.

Geçmişten Günümüze Kıbrıs Çözüm Çabaları

Kıbrıs sorunu, 1974 yılına kadar uzanan bir tarihsel geçmişe sahip. O zamandan beri Birleşmiş Milletler, AB ve NATO gibi uluslararası aktörler çeşitli müzakere çabaları yürüttü. Ancak, “çözüm atmosferi” eksikliği, iki toplumun birbirine güven sorunu ve güvenlik garantileri konusundaki anlaşmazlıklar, kalıcı bir uzlaşıya ulaşmayı zorlaştırdı. Erhürman’ın önerileri, özellikle geçiş noktaları ve vatandaşlık hakları gibi pratik konulara odaklanarak, sorunun “günlük yaşam” boyutunda iyileştirilmesini amaçlıyor.

Beklenen Etki ve Uluslararası Yansımalar

Uzmanlar, Erhürman’ın 10 maddelik paketiyle “güven inşa edici” bir adım atıldığını değerlendiriyor. Ancak, önerilerin hayata geçebilmesi için GKRY’nin de aynı titizlikle karşılık vermesi ve BM’nin denetim mekanizmalarının etkin çalışması şart. Bölgeye yatırım yapmayı planlayan AB fonları ve turizm sektörünün bu adımlardan olumlu etkilenmesi, önerilerin ekonomik boyutunu da güçlendirebilir.

Sonuç

Erhürman’ın ortaya koyduğu 10 maddelik çözüm paketi, Kıbrıs sorununda yeni bir dönemin sinyalini verirken, iki tarafın da bu adımları hayata geçirme iradesi kritik öneme sahip. Gelecek haftalarda BM ve AB temsilcilerinin bu önerileri nasıl değerlendireceği, Kıbrıs’ın barış ve istikrar yolundaki ilerlemesinin belirleyicisi olacak.