Eşme Kiliminin Usta Eli: Şemsi Sayın

Eşme Kiliminin Usta Eli: Şemsi Sayın

Henüz 6 yaşındayken babaannesi ve annesinin tezgahının başına oturan Şemsi Sayın, çocukluğundan beri İsalar köyünün dar sokaklarında yankılanan iğne seslerini dinleyerek büyüdü. Bu erken yaşta başlayan serüven, onu Türkiye’nin en değerli el sanatlarından biri olan Eşme kilimine bağlayan bir köprü oldu.

1969 yılında Uşak’ın Eşme ilçesine bağlı İsalar köyünde, kilim dokumak aile geçimini sağlayan bir meslek iken, Şemsi Sayın da aynı ortamda doğdu. Aile içinde nesilden nesile geçen motifler ve renk paleti, onun için sadece bir gelir kaynağı değil, aynı zamanda kültürel bir mirasydı.

Çocukluk yıllarında sadece oyun oynamakla kalmayıp, her akşam tezgah başında ilmek atmayı öğrenen Sayın, 10 yaşına geldiğinde tek başına bir bütün kilim dokuyabilecek hâle gelmişti. Okul çağında bile eğitimini sürdürürken aynı zamanda aileye maddi destek sağlamayı ihmal etmedi.

1990‑1992 yılları arasında Trakya Üniversitesi Çanakkale Meslek Yüksekokulu’nda Halı ve Kilim Tasarım Bölümü’nde aldığı eğitim, onun teknik bilgisini ve motif yorumlamadaki özgünlüğünü artırdı. Üniversitede edindiği teorik bilgi, köydeki uygulamalı deneyimiyle birleşince, Şemsi Sayın yeni motifler yaratmaya ve geleneksel desenleri modern renklerle buluşturmaya başladı.

2000’li yılların ortalarından itibaren, kendi evindeki tezgahında 2011’e kadar üretim yapmaya devam eden Sayın, 2011 yılında Eşme Halk Eğitimi Merkezi’nde usta öğretici olarak görev alarak bilgilerini yeni nesillere aktarmaya başladı. 2023’te ise Eşme Belediyesi Kilimevi’ne geçerek hem üretim hem de eğitim faaliyetlerini birleştirdi.

2024 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı” unvanını alması, onun Eşme kilimine olan katkısının resmi bir takdiri oldu. Bu unvan, hem Şemsi Sayın’ın kişisel gurur kaynağı hem de Eşme kiliminin ulusal ve uluslararası arenada tanıtılması için bir vitrin işlevi görüyor.

“O, benim için bir rızık” diyerek duygularını ifade eden Şemsi Sayın, kilimin hayatındaki yerini şöyle tanımlıyor: “Kilim benim için gençliğim, çocukluğum, okul hayatım, maddiyatım. Çocuklarıma aldığım hediyeler, evime aldığım eşyalar hep kilim sayesinde. Kilim işini yaptığım için kazandım. O, benim için bir rızık. Keşke yaşım daha genç olsa dokumaya devam etsem. Sağlığım elverdiği sürece dokurum herhalde.”

Eşme kiliminin canlı renkleri ve her yöreye özgü motifleri sayesinde, bu el sanatının sadece bir “ev eşyası” olmadığını, aynı zamanda bir kültürel kimlik taşıyıcısı olduğunu vurguluyor. “Kilimlere değer verilmediği zaman çok üzülüyorum çünkü çok emek. Koyundan yünü kırpmak bir emek. Onu yıkayıp, boyamak, tezgahta dokumak hepsi ayrı bir emek. Bunu değersiz kılmak hakaret olur.” diyerek, el sanatının korunması gerektiğine dikkat çekiyor.

Gelecek nesillere bu geleneği yaşatmak için gençlere dokuma atölyeleri düzenleyen Sayın, “Gençlerimize sevdirmeye çalışıyoruz. Kilim tezgahının başına geçtiğimde dinleniyorum. Başka iş yaptığımda yoruluyorum. Tezgahın başına oturduğumda ben kendimi mutlu ve dinlenmiş hissediyorum.” diye ekliyor. Sağlığı elverdiği sürece kilim dokumaya devam edeceğini belirten ustamız, Eşme’nin kültürel mirasını gelecek kuşaklara aktarmanın sorumluluğunu büyük bir sevgiyle taşıyor.