Gine-Bissau’da Seçim Öncesi Silahlı Çatışma: Darbe İddiaları ve Politik Kriz

Gine-Bissau’da cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin geçici sonuçları açıklanmasından bir gün önce, başkent Bissau’da silahlı çatışma patlak verdi. Çatışmanın nedeni henüz netleşmemişken, taraflar arasında seçim sonuçlarını engellemek ya da sahte bir darbe planlamak gibi iddialar ortaya atıldı.

Seçim öncesi tansiyonun yükselmesi

Batı Afrika’nın en istikrarsız ülkelerinden biri olan Gine‑Bissau, geçtiğimiz Pazar günü yapılan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin geçici sonuçları açıklanmasından bir gün önce, siyasi atmosferin çığ gibi yükseldiğini gözler önüne serdi. Seçim Komisyonu’nun merkezi, İçişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı sarayı çevresinde toplanan güvenlik birimleri, bölgedeki huzursuzluğu gözlemlemeye başladı.

Silahlı çatışmanın detayları

Yerel basına göre, başkent Bissau’da Cumhurbaşkanlığı, Seçim Komisyonu Genel Merkezi ve İçişleri Bakanlığı yakınlarında yaklaşık bir saat süren silahlı bir çarpışma yaşandı. Çatışmanın tarafları henüz kesin olarak tanımlanmasa da, güvenlik güçleri bölgeyi kontrol altına alarak durumu yatıştırdı. Çatışma anında görgü tanıkları, çatışmanın sesli patlamalar ve silah sesleriyle birlikte, kısa sürede bir bölgeyi etkisi altına aldığını belirtti.

İddialar ve tarafların açıklamaları

Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo’nun sözcüsü Antonio Yaya Seidy, olayları “kimliği belirsiz silahlı kişiler tarafından seçim sonuçlarının açıklanmasını engellemek amacıyla düzenlenen bir saldırı” olarak nitelendi. Seidy, saldırganların Embalo’nun rakibi Fernando Dias’a bağlı olduğunu öne sürerek, “Bu bir darbe girişimi değil, seçim sürecini bozmaya yönelik organize bir aksiyondur” dedi.

Diğer yandan Dias’ı destekleyen eski Başbakan Domingos Simoes Pereira, Embalo’nun seçimleri kaybettiğini anladıktan sonra “olağanüstü hâl ilan etmek ve sahte bir darbe girişimi planlamak” amacı taşıdığını iddia etti. Bu karşılıklı suçlamalar, ülkenin siyasi kutuplaşmasının derinliğini bir kez daha gözler önüne serdi.

Geçmiş darbe geçmişi ve siyasi istikrar

Gine‑Bissau, 1974’te Portekiz’den bağımsızlığını kazanmasından bu yana en az dokuz darbe ve darbe girişimi yaşamış bir ülke. En yakın tarihli olay ise Aralık 2023’te gerçekleşen ve bir saatten fazla süren silahlı çatışma sonrasında Embalo hükümetinin “darbe girişimi” olduğunu ilan edip parlamento feshetmesiydi. O günden bu yana ülke, yasama organı olmadan yürütme yetkilerini tek başına yürütüyor.

Uluslararası tepkiler ve olası sonuçlar

BM ve ECOWAS gibi bölgesel ve uluslararası kuruluşlar, “Gine‑Bissau’da seçim sürecinin şeffaf ve barışçıl bir şekilde tamamlanması” gerektiğini vurgulayan açıklamalar yaptı. Uzmanlar, eğer çatışma ve iddialar tırmanmaya devam ederse, ülkenin **ekonomik istikrarı** ve **güvenlik ortamı** daha da zayıflayarak bölgedeki göç ve istikrarsızlık riskini artırabilir.