İran‑Kazakistan İlişkileri Güçleniyor

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, Kazakistan’da 7 mutabakat imzalayarak iki ülke arasındaki ekonomik, kültürel ve güvenlik iş birliğini derinleştirme yönündeki kararlılığını vurguladı.

İkili Görüşmeler ve Stratejik Açıklamalar

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, resmi temaslar çerçevesinde Kazakistan’ın başkenti Astana’da Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile bir araya geldi. Toplantının ardından ortak basın toplantısında, Pezeşkiyan, “Bölgemiz hassas ve karmaşık bir süreçten geçiyor. Ne yazık ki uluslararası ilişkilerde tek taraflılık artmış durumda. ABD ve bazı Batılı ülkeler bağımsız ülkelerin kimliğini ve egemenliğini hedef alıyor.” diyerek bölgesel güvenliğin önemine dikkat çekti.

Pezeşkiyan, İran’ın “komşuluk politikası kapsamında Orta Asya’ya özel önem verdiği” ve Kazakistan’ı “bölgedeki önemli ortak ve Hazar havzasında etkili bir komşu” olarak nitelendirdi. İki ülke arasındaki tarihi, kültürel ve dini bağların, İpek Yolu mirası üzerinden yeni bir iş birliği köprüsü kuracağına inandığını belirtti.

Ekonomik İş Birliği ve Ticaret Hedefleri

Görüşmeler sırasında tarım, sanayi, madencilik, ulaşım, transit, bilim, kültür, yargı ve yeni teknolojiler gibi geniş bir yelpazede iş birliği imkanları ele alındı. Pezeşkiyan, “Ticaret hacmini 3 milyar dolara çıkaracak yol haritası hazır” diyerek, iki ülkenin ticaret hacminin son dönemde %40 artış gösterdiğini ve bu ivmenin sürdürülebilir kılınacağını vurguladı.

Özellikle Ortak Ekonomik Komisyonunun rolünün güçlendirilmesi, ekonomik engellerin kaldırılması ve doğu‑batı‑kuzey‑güney ulaşım koridorlarının tamamlanması konularında mutabakat sağlandı. İran‑Avrasya Ekonomik Birliği serbest ticaret anlaşmasının tam olarak hayata geçirilmesinin, ticari ilişkileri “çok daha derin ve kapsamlı” bir seviyeye taşıyacağı ifade edildi.

Bölgesel ve Uluslararası Perspektif

Pezeşkiyan, iki ülkenin Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), Avrasya Ekonomik Birliği (AEK), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Hazar bölgesi platformlarındaki ortak duruşlarını yineledi. “Ülkelerimiz güce başvurulmasını reddediyor; egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı, anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesi prensipleri bizim ortak değerimizdir” şeklinde bir vurgu yaptı.

Bu bağlamda, İran‑Kazakistan ilişkileri, Batı‑merkezli tek taraflı politikalara karşı bir denge unsuru olarak da değerlendirilmekte. Bölgesel istikrarın sağlanması ve enerji güvenliğinin artırılması açısından ikili ilişkilerin stratejik bir öneme sahip olduğu altı çizildi.

Kültürel ve Halklararası Etkileşim

İki ülke, kültürel, akademik ve turizm programlarının artırılmasına yönelik yeni mutabakatlar imzaladı. Pezeşkiyan, “Kültürel ve halklararası etkileşimin güçlendirilmesi, uzun vadeli dostluğun temelini oluşturur” diyerek, ortak tarihsel mirasın genç nesillere aktarılmasının önemine değindi. Sanat, edebiyat ve dini miras projelerinin yanı sıra, genç akademisyenlerin değişim programları da planlandı.

İmzalanan 7 Mutabakat Zaptı

Ziyaret sonunda, ulaşım‑transit‑lojistik, kültürel değişim, adli iş birliği, sağlık hizmetleri, diplomatik temaslar ve medya alanlarını kapsayan toplam 7 mutabakat zaptı imzalandı. Ortak bildiri, iki ülkenin “tarihî bağlarını modern iş birliği platformlarıyla pekiştirecek” bir çerçeve çizdi.

Pezeşkiyan, “Tahran ve Astana’daki mevcut siyasi irade, iki ülke arasındaki ticaret ve yatırım hacmini hak ettiği seviyeye çıkarabilecek kapasiteye sahiptir” diyerek, söz verilen hedeflerin gerçekleştirilmesi için kararlı bir irade olduğunu vurguladı.