İran ve Kazakistan Arasındaki Stratejik Ortaklık Derinleşiyor: 7 Mutabakat Zaptı ve 3 Milyar Dolar Hedefi

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Kazakistan’da ikili ilişkileri derinleştirmek ve ekonomik iş birliğini artırmak için 7 yeni mutabakata imza attı.

Görüşmenin Genel Çerçevesi ve Bölgesel Bağlam

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, resmi temaslar için Kazakistan başkenti Astana’ya geldi ve burada Kazakhstan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile bir araya geldi. “Bölgemiz hassas ve karmaşık bir süreçten geçiyor. Ne yazık ki uluslararası ilişkilerde tek taraflılık artmış durumda.” şeklinde konuşan Pezeşkiyan, ABD ve bazı Batılı ülkelerin bağımsız devletlerin egemenliğine yönelik tehditlerini vurguladı.

İkili İlişkilerin Kültürel ve Tarihi Boyutu

Pezeşkiyan, Orta Asya’ya verdiği önemi dile getirerek Kazakistan’ı “bölgedeki önemli ortak ve Hazar havzasında etkili bir komşu” olarak nitelendirdi. İki ülke arasındaki kültürel, tarihi ve dini bağların derinliğine değinen Cumhurbaşkanı, bu ortaklığın “İpek Yolu’nun yüzyıllara dayanan mirası üzerine inşa edildiğini” belirtti. Farabi’nin felsefi mirasının iki ülkenin kültürlerini birbirine bağlayan bir köprü olduğunu sözlerine ekledi.

Ekonomik İş Birliği ve 7 Mutabakat Zaptı

Görüşmeler sırasında tarım, sanayi, madencilik, ulaşım, transit, bilim, kültür, yargı ve yeni teknolojiler gibi geniş bir yelpazede iş birliği imkanları ele alındı. Sonuç olarak, toplam 7 mutabakat zaptı imzalandı; bu zaptılar ulaşım‑transit‑lojistik, kültürel değişim, adli iş birliği, sağlık hizmetleri, diplomatik temaslar ve medya alanlarını kapsıyor. Pezeşkiyan, “Bu belgeler Tahran‑Astana ilişkilerinin geleceğine olumlu bir tablo çizecek” dedi.

Ticaret Hacmi ve 3 Milyar Dolar Hedefi

İran‑Kazakistan ticaret hacminin son dönemde %40 artış gösterdiği vurgulandı. Pezeşkiyan, “Ticaret hacmini 3 milyar dolara çıkaracak yol haritası hazır” diyerek, mevcut kapasitenin artırılması, ekonomik engellerin kaldırılması ve Ortak Ekonomik Komisyonu’nun güçlendirilmesi konularında mutabakat sağlandığını belirtti. Ayrıca, İran‑Avrasya Ekonomik Birliği serbest ticaret anlaşmasının tam olarak hayata geçirilmesinin ticari ilişkileri daha da güçlendireceği ifade edildi.

Bölgesel ve Uluslararası Güvenlik Yaklaşımları

Pezeşkiyan, iki ülkenin Şanghay İşbirliği Örgütü, Avrasya Ekonomik Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Hazar’a kıyıdaş ülkeler arasındaki platformlarda ortak görüşe sahip olduğunu vurguladı. “Bölgemiz hassas ve karmaşık bir süreçten geçiyor; tek taraflılık artıyor. ABD ve bazı Batılı ülkeler bağımsız ülkelerin egemenliğini hedef alıyor.” şeklinde tekrarlayan bu söylem, iki ülkenin dış politika koordinasyonunu güçlendirme amacını ortaya koyuyor.

Kültürel ve Halklararası Etkileşimin Artırılması

İki devlet, kültürel, akademik ve turizm programlarının desteklenmesi konusunda da mutabakata vardı. Pezeşkiyan, “Bu görüşmenin sonuçları ikili iş birliğini güçlendirme yolunda belirleyici bir adım” diyerek, halklararası bağların daha da pekişeceğine işaret etti.

Gelecek Vizyonu ve Stratejik Öncelikler

Pezeşkiyan, “Tahran ve Astana’daki siyasi irade, ticaret ve yatırım hacmini hak ettiği seviyeye çıkarabilecek kapasiteye sahiptir” ifadeleriyle, iki ülkenin ortak vizyonunu özetledi. Ayrıca, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanılmasının önemi, bölgesel istikrar ve sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde ele alındı. Bu kapsamda, yeni altyapı projeleri, enerji iş birliği ve dijital dönüşüm alanlarındaki olası ortaklıklar da gündeme getirildi.

İran‑Kazakistan ilişkilerinin bu yoğunlaşması, Orta Asya’da yeni bir denge oluşturma çabalarının bir parçası olarak değerlendiriliyor ve bölgesel güç dinamiklerini yeniden şekillendirme potansiyeline sahip.