Kuraklık Ateşiyle Arpa Ekiminde Büyük Artış: TMO’dan Şok Veriler

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), kuraklık etkisiyle 2025/26 tarım sezonunda arpa ekiminde önemli bir artış beklediğini açıkladı. Bu durum, bölgesel üretim dengelerini ve fiyatları doğrudan etkileyecek.

Arpa Ekiminde Bölgesel Dinamikler

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), Bursa, Konya, Kayseri, Tekirdağ, Diyarbakır, Çorum ve Sakarya gibi kritik üretim bölgelerinde arpa ekiminin yükseldiğini raporladı. “Kuraklık koşulları buğdayda verim kaybına yol açarken, arpa su tasarrufu sağladığı için tercih ediliyor” şeklindeki açıklamalar, çiftçilerin karar mekanizmalarını net bir şekilde ortaya koyuyor.

Fenolojik Değerlendirme ve Sayısal Tahminler

TMO’nun “Fenolojik Değerlendirme – Hububat ve Bakliyatta Yağış, Ekiliş ve Gelişim Analizine (Ekim 2025 Değerlendirmesi)” raporuna göre, 2025/26 üretim sezonunda Türkiye genelinde arpa ekim alanlarında %10‑15 artış bekleniyor. Konya’da makarnalık buğdaydan arpa ve ekmeklik buğdaya geçiş oranları sırasıyla %3 ve %5 olarak tahmin edilirken, Kayseri’de makarnalık buğdaydan ekmeklik buğdaya %8, arpa ise %3 oranında kayma öngörülüyor.

Kırıkkale ve Münavebe Sistemi Etkisi

Kırıkkale’de Tarım ve Orman Bakanlığı’nın uyguladığı münavebe sistemi, ekmeklik buğday ekim alanlarını %8‑10 oranında azaltırken, nadas ve arpa ekimlerine yönelimi %12‑17’ye çıkardı. Yetersiz yağış ve zorunlu nadas uygulamaları, arpa ekiminde beklenen %10‑15 artışı tetikleyecek.

Eskişehir ve Su Kısıtı Bölgesi

Eskişehir’in altı ilçesinde “su kısıtı bölgesi” ilanı, yaz aylarında kuyuların su seviyesinin kritik düzeye düşmesi ve aşırı sıcakların tozlaşma problemlerine yol açması nedeniyle mısır veriminde düşüş yaşanıyor. Bu durum, mısırdan buğday ve arpa yönündeki geçişi hızlandırıyor. “Su sıkıntısı, üreticileri daha az su tüketen arpa gibi dayanıklı ürünlere yönlendiriyor” diyen yerel tarım danışmanları, bu eğilimin önümüzdeki sezon da devam edeceğini öngörüyor.

Diyarbakır ve Doğu Anadolu’da Arpa Yükselişi

Diyarbakır’da 2025/26 sezonunda, önceki yıllara kıyasla arpa ekilişinde %8‑12 artış öngörülüyor. Bölgenin kurak iklimi, su tüketimi düşük olan arpanın tercih edilmesini doğal bir sonuç haline getiriyor.

Batı Marmara’da Erken Başlayan Ekim Çalışmaları

Çanakkale, Bursa, Balıkesir ve Yalova illerinde toprak hazırlıkları tamamlanmış, arpa ekilişine öncülük ediliyor. Tekirdağ’da ayçiçeği ekilen alanların bir kısmı, “Arpa ekilişi için uygun toprak yapısına sahip” ifadesiyle arpa ekimine çevrildi. Sakarya’da ise kuraklığın etkisiyle mısırdan buğday ve arpa yönünde yaklaşık %10 geçiş gerçekleşiyor. Çorum’da ise ayçiçeği alanlarından arpa ekimine yönelen üreticilerin sayısı artıyor.

Uzman Görüşleri ve Gelecek Beklentileri

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Hepokur, “Arpa, su tüketimi düşük bir ürün; kıraç arazilerde ideal” diyerek, “Buğday sıcaktan yanarken arpa yanmaz” şeklinde bir karşılaştırma yaptı. Hepokur, kuraklığın etkisiyle tarımda su verimliliği sağlayan ürünlere yönelimin kaçınılmaz olduğunu vurguladı.

Bu görsel, kuraklık koşullarının arpa ekimine etkisini gözler önüne seriyor. Uzmanlar, 2025/26 sezonunda arpa fiyatlarında hafif bir artış beklerken, buğday talebinin ise düşüş trendi göstereceğini öngörüyor. Tarım politikalarının bu geçişi destekleyecek şekilde düzenlenmesi, gıda güvenliği açısından kritik öneme sahip.

Sonuç: Arpa, Türkiye’nin Yeni Tarımsal Güvencesi

Kuraklık, iklim değişikliğinin tarıma yansıyan en somut etkilerinden biri olarak, buğdaydan arpa geçişini zorunlu kılıyor. TMO’nun verileri, sadece bir sezonluk bir değişim değil, uzun vadeli bir trendin habercisi niteliğinde. Çiftçiler, su tasarrufu sağlayan arpa üretimine yöneldikçe, ülke genelindeki tarımsal denge ve gıda güvenliği yeni bir çerçeveye oturacak.