Türk Devletleri Enerji İşbirliği Toplantısı: Bölgesel Güçlenme ve Yeşil Enerji Koridoru

Türk Devletleri Teşkilatı Enerji Bakanları 5. toplantısında enerji işbirliği, ortak projeler ve dijital dönüşüm konuları geniş kapsamlı görüşüldü.

Toplantıya Katılan Ülkeler ve Yetkililer

Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen toplantıya Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Azerbaycan Enerji Bakanı Parviz Şahbazov, Kazakistan Enerji Bakan Yardımcısı İlyas Bakytzhan, Kırgızistan Enerji Bakanı Taalaybek İbrayev, Özbekistan Enerji Bakanı Curabek Mirzamahmudov, TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev ve gözlemci ülkeler KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ile Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto katıldı.

Azerbaycan’ın Açıklamaları: Stratejik Öncelikler

Parviz Şahbazov, TDT’nin Azerbaycan için stratejik bir öncelik olduğunu vurgulayarak, “Geçen yıl TDT’ye üye ve gözlemci ülkelerle ticaret cirosu 7,3 milyar doları aştı. 20 milyar doları aşan ortak yatırım portföyünün yaklaşık %80’i enerji sektöründe yoğunlaşıyor.” dedi.

Şahbazov, Bakü‑Tiflis‑Ceyhan boru hattı sayesinde 2024‑2025 yılları arasında 53 milyon ton petrolün Türkiye’ye ve uluslararası pazarlara taşındığını, aynı dönemde Türkiye’ye 18,7 milyar metreküp doğal gaz, Avrupa’ya ise 24,6 milyar metreküp doğal gaz sağlandığını açıkladı. Ayrıca, Macaristan’a gaz arzının geçen yıla göre 7 kat arttığını belirtti.

“Yeşil Enerji Koridoru”nun, Türk devletlerinin elektrik şebekelerini birleştirerek bölgesel enerji entegrasyonunu güçlendireceğini ve Zengezur Koridoru’nun Orta Asya‑Azerbaycan‑Türkiye enerji köprüsü işlevi göreceğini sözlerine ekledi.

Kazakistan’ın Vizyonu: Yenilenebilir ve Dijital Dönüşüm

İlyas Bakytzhan, enerji alanında yenilenebilir, alternatif, nükleer ve hidrojen gibi teknolojilere odaklanılacağını, aynı zamanda enerji tasarrufu, verimliliği ve dijital dönüşüm konularında orta vadeli işbirliklerinin artırılacağını ifade etti.

Bakytzhan, doğal gaz, LNG ve hidrokarbon pazarlarının işlenmesinin öncelik olduğunu ve bölge çapında ortak yatırım çekmek için devlet desteklerinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Dijital dönüşüm konusunda ise, “Enerji dijitalleşmesi için bir uzmanlar merkezi kurulması bölgesel sistem verimliliğini artıracaktır.” dedi.

Özbekistan ve Yeşil Enerji Koridoru

Curabek Mirzamahmudov, “Yeşil Enerji Koridoru projesiyle yenilenebilir enerjiyi Avrupa’ya ihraç etmeyi hedefliyoruz. Türkiye ve Kırgızistan’ın da projeye dahil olmasını destekliyoruz.” şeklinde konuştu.

Mirzamahmudov, enerji alanında ortak çabaların, ileri teknolojilerin paylaşımının ve yeşil bir iletim konsorsiyumu kurmanın bölge ekonomisini güçlendireceğini belirtti. Ayrıca, TDT bünyesinde bir enerji piyasası kurulması fikrini de desteklediğini sözlerine ekledi.

Kıbrıs ve Macaristan’ın Görüşleri

Tahsin Ertuğruloğlu, KKTC’nin enerji açısından stratejik bir potansiyele sahip olduğunu ve Doğu Akdeniz’deki gerilimlerin diyalog ve işbirliği çerçevesinde çözülmesi gerektiğini vurguladı.

Peter Szijjarto ise, enerji tedarikinin siyasi ya da ideolojik temellere dayandırılmasının tehlikeli olduğunu, AB’nin REPowerEU çerçevesindeki “yasal oyun”lara karşı dava açtıklarını ve MOL ile TPAO işbirliğinin Karadeniz’deki keşifler açısından olumlu bir adım olduğunu belirtti.

Gelecek Projeler ve Dijital Dönüşüm

TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, enerji hatlarının revize edilmesi, yeni iletim hatları ve enterkonnekte elektrik sistemlerinin hayata geçirilmesiyle bölgesel enerji güvenliğinin sürdürülebilir hale geleceğini vurguladı. Enerji piyasasının kurulması ve dijital dönüşüm için uzman merkezlerinin oluşturulması, ortak projelerin daha hızlı hayata geçirilmesini sağlayacak.

Kırgızistan Enerji Bakanı Taalaybek İbrayev ise, “Teknoloji ve yeşil girişimlere odaklanan bölgesel bir merkez kurulması, 21. yüzyılın iklim hedeflerine ulaşmak için kritik öneme sahip.” diyerek 11. Devlet Başkanları Zirvesi’nde alınan kararları hatırlattı.

Sonuç ve Değerlendirme

Toplantı, TDT’nin enerji entegrasyonu, ortak yatırımlar ve dijital dönüşüm alanındaki kararlılığını bir kez daha ortaya koydu. Katılımcı ülkeler, hem mevcut projelerin hızlandırılmasını hem de yeni, yenilenebilir ve düşük karbonlu enerji hatlarının oluşturulmasını hedefliyor. Bölgesel işbirliği, enerji güvenliğini artırırken, aynı zamanda ekonomik büyüme ve çevresel sürdürülebilirlik açısından da önemli fırsatlar sunuyor.