TXPES Işın Hüzmesi Hattı Açıldı – Türkiye’nin İlk Sinkrotron Deney Hattı Bölgesel Bilim Diplomasisiyle Buluştu

Açılış Töreni ve Katılımcılar

Türkiye’nin kurucu üyesi olduğu Orta Doğu Sinkrotron Işığı Deneysel Bilim ve Uygulamaları Uluslararası Merkezi SESAME tarafından Ürdün’ün Salt kentinde düzenlenen tören, Ürdün Prensi Hasan bin Talal’ın himayesinde gerçekleştirildi. Törene Türkiye’yi TENMAK (Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu) ve Türkiye’nin Ürdün Büyükelçiliği temsil etti. Açılışta, Türkiye’nin Amman Büyükelçisi Yakup Caymazoğlu ve TENMAK Başkanı Dr. Abdullah Buğrahan Karaveli konuşma yaptı.

TXPES Hattının Teknik Özellikleri ve Bilimsel Katkıları

Koç Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA) iş birliğiyle geliştirilen TXPES ışın hüzmesi hattı, ışık hızına yakın demetlerin malzeme bilimi, otomotiv, kültürel miras ve yarı iletken teknolojileri gibi alanlarda test edilmesine olanak tanıyor. Hattın enerji aralığı 5‑30 keV arasında değişiyor ve yüksek çözünürlüklü X‑ray diffraksiyonu, spektral analiz ve mikroskopi gibi deneysel teknikleri destekliyor. Bu sayede, bölgedeki araştırmacılar hem temel fizik hem de uygulamalı mühendislik çalışmalarını uluslararası standartlarda yürütme fırsatı buluyor.

Projenin toplam maliyeti yaklaşık 6‑7 milyon Euro olarak açıklanırken, Türkiye 2001‑2025 yılları arasında 17 milyon ABD doları tutarında mali destek sağlamış ve projenin tasarımından inşasına kadar tüm süreçte lider rol üstlenmiştir. TXPES, Türkiye’nin tamamen yerli tasarım ve üretim kabiliyetini uluslararası bir platformda sergilemesi bakımından kritik bir kilometre taşıdır.