Yapay Zeka Destekli Kan Hücresi Tanıma Cihazı Türkiye’nin Kırsalında Devrim Yaratıyor

Erzurum Şehir Hastanesi ve Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) iş birliğinde geliştirilen yapay zeka destekli periferik yayma görüntüleme cihazı, hematoloji uzmanı bulunmayan bölgelerde hastaların kan örneklerini yerinde inceleyerek uzaktan uzman değerlendirmesine olanak tanıyor.

Projenin Kökeni ve Hedefi

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Erzurum Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Uzmanı Prof. Dr. Konca Altınkaynak öncülüğünde, beş hematoloji uzmanı ve savunma sanayisi deneyimli yapay zeka mühendisi Dr. Mert Burkay Çöteli tarafından periferik yayma görüntüleme cihazı (Mantiscope) tasarlandı. Projenin temel amacı, hematoloji uzmanı eksikliği yaşayan kırsal ve şehir hastanelerinde kan hücresi morfolojisini anında tanıyarak sevk kararını uzaktan vermektir.

Geliştirme Süreci ve İş Birliği

Beş hematoloji uzmanının klinik bilgisi ile Çöteli’nin yapay zeka ve elektronik mühendisliği tecrübesi birleştirilerek, 20.000’den fazla kan numunesi üzerinde eğitilmiş bir derin öğrenme modeli oluşturuldu. Model, eritrosit, lökosit ve trombosit morfolojisini %95 doğrulukla sınıflandırabiliyor. Cihazın %85 yerli bileşenleri, Türkiye’nin savunma sanayi altyapısının medikal alana aktarımını gösteriyor.

Uygulama Alanları ve Dağıtım

Erzurum dışındaki Iğdır, Bingöl, Bitlis, Bayburt, Artvin, Ardahan, Karaman, Didim, Nazilli ve Gebze hastanelerine “Mantiscope” adı verilen cihazlar gönderildi.

Bu hastanelerde periferik yayma yapıldıktan hemen sonra görüntüler, güvenli bir bulut platformu üzerinden Türkiye’nin beş deneyimli hematoloji uzmanına iletiliyor. Uzmanlar, gerçek zamanlı görüntüleme sayesinde hastanın kan hücresi profiline bakarak sevk gerekip gerekmediğine karar veriyor.

Hekimlerden ve Yöneticilerden Görüşler

Prof. Dr. Altınkaynak, “Iğdır’dan bir anne‑çocuğun uzmanımıza gelmek zorunda kalması, hem maddi hem de zaman kaybına yol açıyordu” diyerek projenin ilham kaynağını vurguladı. Başhekim Doç. Dr. İbrahim Tör ise “Türkiye Yüzyılı vizyonuyla, bu cihaz ülkemizde medikal yapay zekanın ilk örneklerinden biri ve hastane ağımızda uzaktan tanı kültürünün temellerini atıyor” şeklinde konuştu.

CE Belgesi ve Gelecek Planları

Cihaz, gerçek hasta örnekleriyle yapılan doğrulama çalışmalarının ardından CE belgesi alım sürecinde. Gelecek aşamada üretim kapasitesinin artırılması, diğer laboratuvar testlerine (örneğin, immünofenotipleme) entegrasyonu ve mobil uygulama üzerinden doktor‑hasta etkileşiminin sağlanması hedefleniyor.

Toplumsal ve Ekonomik Etkileri

Uzaktan tanı sayesinde hastaların büyük şehirlere seyahat etme zorunluluğu ortadan kalkıyor, otel ve ulaşım masrafları büyük ölçüde azalıyor. Ayrıca, erken tanı sayesinde kan kanseri gibi ciddi hastalıkların tedavi sürecine daha hızlı başlanması mümkün hale geliyor. Proje, sağlıkta bölgesel eşitsizliğin azaltılmasına ve yerel laboratuvarların kapasitesinin artırılmasına doğrudan katkı sağlıyor.