Zatürreye Dikkat! Ciddi Riskler Var

Zatürre, özellikle kış aylarında ciddi bir sağlık riski oluşturuyor. Uzmanlar, risk gruplarını, erken belirtileri ve aşıyla korunmanın önemini vurguluyor.

Zatürre Nedir ve Neden Önemlidir?

Zatürre (pnömoni), akciğerlerin bakteri, virüs ya da mantar gibi mikroorganizmalar tarafından iltihaplanmasıdır. Akciğer, vücudun oksijen kaynağıdır; bu organın hastalanması zamanında tedavi edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilir.

World Health Organization (WHO) verilerine göre, dünyada her yıl yaklaşık 2,5 milyon kişi zatürreden hayatını kaybetmektedir. Türkiye’de ise özellikle kış aylarında vaka sayısı %30‑%40 artış gösterir.

Risk Grupları

Çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalar zatürreye karşı en savunmasız gruplardır. Uzman Dr. Ali Ekinci, şu ifadeleri kullandı:

“Küçük çocukların bağışıklığı henüz tam gelişmemiştir; 65 yaş üstü bireylerde ise bağışıklık zayıflığı artar. Bu gruplar, basit bir soğuk algınlığını bile ciddi bir hastalığa dönüştürebilir.”

Risk grubunda ayrıca KOAH, astım, bronşiektazi gibi kronik akciğer hastalıkları, diyabet, kanser ve bağışıklık sistemi zayıf olan hastalar da bulunur.

Erken Belirtiler ve Uyarı İşaretleri

Zatürre, başlangıçta soğuk algınlığı gibi hafif belirtilerle ortaya çıkabilir. Ancak aşağıdaki belirtiler ortaya çıktığında derhal doktora başvurulmalıdır:

• Yüksek ateş (≥38°C)
• Nefes darlığı ve hızlı solunum
• Göğüs ağrısı veya yanlarda rahatsızlık
• Renkli balgam (yeşil, kahverengi, kırmızı veya pas rengi)

Bu belirtiler, hastalığın ilerlediğine ve akciğerlerde ciddi inflamasyon oluştuğuna işaret eder.

Viral Enfeksiyonlar Zatürreye Nasıl Zemin Hazırlar?

Grip ve Covid‑19 gibi viral solunum yolu hastalıkları, akciğer dokusunu zayıflatarak bakteriyel zatürreye (ikincil zatürre) zemin oluşturur. Dr. Ekinci şöyle açıklıyor:

“Bir ev düşünün; hırsız camı kırmış, içeri girmiş. Başka hırsızlar da bu kırık camdan içeri girer. Grip ve Covid‑19, akciğerinizi ‘kırık cam’ gibi yapar, bakteriyel zatürre bu açığı değerlendirir.”

Korunma ve Aşılamanın Rolü

Aşı, zatürreye karşı en etkili koruyucu yöntemdir. Dünya Sağlık Örgütü, 65 yaş ve üzeri tüm bireylere, ayrıca kronik hastalığı olanlara zatürre aşısını önerir.

Aşı programı şöyle işler:

• 65 yaş üstü bireyler için ömür boyu bir kez aşı
• 65 yaş altı risk grubunda, aşı tipine göre 10 yıl sonra ek doz
• Kronik akciğer hastalığı, diyabet, kanser gibi risk grubundakilere yıllık revaksin önerilebilir

Uzman, aşılamanın sadece hastalığı önlemekle kalmayıp, hastalığın şiddetini de azaltarak ölüm riskini önemli ölçüde düşürdüğünü vurguluyor.

Uzman Görüşleri ve Tavsiyeler

Dr. Ali Ekinci, hastaların şu adımları izlemelerini öneriyor:

• Soğuk algınlığı belirtileri ortaya çıktığında doktor kontrolüne gitmek
• Grip ve Covid‑19 aşılarını zamanında yaptırmak
• Bağışıklığı güçlendiren beslenme ve düzenli egzersiz
• Kişisel hijyen kurallarına (el yıkama, maske) dikkat etmek

“Nane limon içmek ya da “Üşütmüşüm” demek, zatürre belirtilerini hafife almak anlamına gelmez. Erken müdahale hayat kurtarır.”

Sağlık otoriteleri, kış aylarında zatürre vakalarının artışını önlemek için toplumu bilgilendirme kampanyaları başlatmıştır. Bu kampanyalar, risk gruplarına yönelik özel uyarılar ve aşı takvimlerini içerir.